Gdzie jest Arka Przymierza. Jeremiasza 3:16 [komentarze]

Werset w Księdze Jeremiasza dostarcza solidnego dowodu na to, że wszelkie próby odnalezienia Arki Przymierza są skazane na niepowodzenie. Do dziś spekuluje się, gdzie może się znajdować. Ale prorok Jeremiasz zanotował słowa Boga, że Arka nie będzie przedmiotem czci ludu Bożego („nikomu nie przyjdzie już na myśl, nie wspomną o niej, dbać nie będą”), ani też w przypadku nieudanych prób odnalezienia, nie zostaną podjęte wysiłki, by ją odtworzyć.

Arka Przymierza odeszła do historii, podobnie jak świątynia w Jerozolimie, pokazując w spektakularny sposób, że zapisane na długo przed realizacją słowa Boga znalazły potwierdzenie w późniejszych wydarzeniach historycznych.

2 Księga Machabejska 2 (obecna w katolickich i prawosławnych kanonach; tu cytat za Biblią Tysiąclecia) relacjonuje taką historię rzekomego ukrycia Arki:

1 W dokumentach można znaleźć [wzmiankę], że prorok Jeremiasz rozkazał (…) 4 (…) nieść za sobą namiot i arkę, gdy wyszedł. Kiedy zaś wszedł na górę, na którą Mojżesz wstąpił i [z której] przyglądał się dziedzictwu Bożemu, 5 przyszedłszy tam znalazł Jeremiasz pomieszczenie w postaci pieczary. Umieścił tam namiot, arkę i ołtarz kadzenia, a wejście zarzucił kamieniami.

6 Kilku z tych, którzy mu towarzyszyli, wróciło, aby zaznaczyć drogę, ale już nie mogli jej odnaleźć. 7 Kiedy zaś Jeremiasz dowiedział się o tym, czyniąc im wymówki powiedział: „Miejsce to pozostanie nieznane, aż Bóg na powrót zgromadzi swój lud i okaże mu miłosierdzie. 8 Wtedy to Pan ponownie pokaże to [wszystko] i będzie można widzieć chwałę Pańską i obłok, podobnie jak za Mojżesza można ją było widzieć i jak wtedy, gdy Salomon modlił się, aby miejsce zostało w uroczysty sposób poświęcone”

To oznaczałoby, że Arka ukryta jest gdzieś w okolicach Góry Nebo (obecnie Jordania). Pomijając jednak te spekulacje, zwróćmy uwagę, że historia z tej deuterokanonicznej księgi zaprzecza narracji biblijnej. O ile prorok Jeremiasz w omawianym wersecie przywołuje słowa Boga, który zapewnia, że przy zgromadzeniu się wszystkich narodów w Jerozolimie (Jeremiasza 3:17) nie będzie już potrzeby wspominania Arki, rzekomy Jeremiasz z 2 Księgi Machabejskiej (pamiętajmy, że ta księga została spisana kilkaset lat po Księdze Jeremiasza, w której brak jakiejkolwiek wzmianek o rzekomym ukryciu Arki) wskazuje na restaurację poprzedniego porządku, w tym Arki (por. 2 Machabejska 2:7-8).

Arka w przyszłości

Żydowski komentator Raszi tak wyjaśniał brak potrzeby Arki w przyszłym odnowionym Królestwie.

Cały lud tak będzie napełniony duchem świętości, że Boża Obecność spocznie na nim jako na całości, tak jakby to samo zgromadzenie było Arką Przymierza.

Arka Przymierza w L. Hebrajczyków i Ks. Objawienia

W Liście do Hebrajczyków (Hebrajczyków 9:4-5) Arka zostaje przedstawiona jako należąca do pierwszego przymierza i jako element ziemskiej świątyni (Hebrajczyków 9:1), która jest niedoskonała (Hebrajczyków 9:9: „ Jest to symbolem obecnego czasu. Według niego są składane dary i ofiary, nie mogące udoskonalić w sumieniu tego, który pełni służbę”) i zostaje zestawiona z przyjściem Chrystusa (Hebrajczyków 9:14-15). Dwa rozdziały dalej autor zaznacza, że „pragną lepszej, to jest niebiańskiej” ojczyzny (Hebrajczyków 11:16), bo „Bóg przewidział dla nas coś lepszego” (Hebrajczyków 11:40), ponownie zestawiając dotychczasową świątynią z obietnicą Boga.

Księga Objawienia 11:19 zawiera odniesienie do Arki („Potem otworzyła się świątynia Boga w niebie i arka jego przymierza ukazała się w jego świątyni, i nastąpiły błyskawice, głosy, grzmoty, trzęsienia ziemi i wielki grad”), ale należy mieć na względzie symboliczny charakter księgi. Arka nie jest wspominana przy opisie zstąpienia Jeruzalem na ziemię pod koniec księgi.

Arka Przymierza w Etiopii?

Etiopski Kościół Ortodoksyjny utrzymuje, że Arka Przymierza znajduje się w Aksum (miasto w północnej Etiopii). Jak twierdzi jednak
Edward Ullendorff, były profesor na University of London, sam osobiście zbadał Arkę i uznał, że jej konstrukcja wskazuje na jej budowę w średniowieczu, kiedy takie rzekome artefakty z czasów biblijnych nagminnie fabrykowano.