Księga Jeremiasza 7:19-25. Przekład interlinearny i komentarze

Księga Jeremiasza 7 [interlinearny]: tekst

Jeremiasza 7:18

Dzieci zbierają drewno, ojcowie rozpalają ogień, a kobiety ugniatają ciasto, ab

Jeremiasza 7:19

Czy to mnie pobudzają do gniewu? Czy nie samych siebie ¹, [wywołując] wstyd [na] swych własnych twarzach ²?

Jeremiasza 7:20

Dlatego tak mówi Pan JHWH: Oto mój gniew i moje oburzenie zostanie wylane na to miejsce: na ludzi ³ i na bydło, i  na drzewa polne, i na plony ziemi –  i będą płonąć i nie zostaną ugaszone.

Jeremiasza 7:21

Tak mówi JHWH Zastępów ⁴, Bóg Izraela: Dodawajcie ⁵wasze ofiary całopalne do waszych ofiar krwawych i jedzcie [to] mięso.

Jeremiasza 7:22

Bo w dniu, gdy wyprowadzałem ich z ziemi Egiptu, nie powiedziałem waszym ojcom i nie nakazałem im [nic] ze względu na ofiarę krwawą i całopalną

Jeremiasza 7:23

Ale nakazałem im to jedno, mówiąc: Słuchajcie mojego głosu ⁶, a Ja będę wam Bogiem i wy będziecie mi ludem. Chodźcie każdą drogą, którą wam nakażę ⁷, aby wam się powodziło.

Jeremiasza 7:24

Ale nie słuchali i nie nakłaniali swego ucha, lecz podążali za myślami i zatwardziałością swojego złego serca; i odwrócili się [ode Mnie] plecami, a nie [zwrócili się] twarzą ⁸

Jeremiasza 7:25

Od dnia, w którym wasi ojcowie wyszli z Egiptu aż do dzisiaj posyłałem wam wszystkie moje sługi proroków, każdego dnia ⁹ bezustannie ¹⁰ .

Podstawa tekstu hebrajskiego: Westminster Leningrad Codex

Księga Jeremiasza 7 [interlinearny]: komentarze

Jeremiasza 7:20: Bóg gotowy przebaczać: do ostatniej chwili

Bóg deklaruje: „Oto mój gniew i moje oburzenie zostanie wylane na to miejsce (…) i będą płonąć i nie zostaną ugaszone„. Na początku służby Jeremiasza sytuacja była inna. Jeremiasza 4:4 mówi: mój gniew nie wybuchł jak ogień i nie płonął tak, że nikt [go] nie ugasi”. Jednak trwanie w grzechu (porównaj: 2 Kronik 34:25 i 2 Królewska 22:17) sprawiły, że sam lud ściągnął na siebie wyrok. Mimo to Bóg jest gotów, by w dosłownie każdej chwili odwrócić swój gniew (w tym samym rozdziale kilka wersetów wcześniej w Jeremiasza 21:12 czytamy: „Sprawujcie co dzień sądy sprawiedliwe, wybawiajcie krzywdzonego z ręki ciemięzcy, aby mój gniew nie wybuchł jak ogień i nie rozgorzał [tak], że nikt nie ugasi”)

Jeremiasza 7:21: Bóg kpi z Izraela

Bóg kpi z Izraela; ofiary całopalne (w tym mięso) nie miały być zjadane, ale spalane na ołtarzu (porównaj np.: Kapłańska 1:6-9), podobnie pozostałe ofiary przypadały kapłanowi składającemu ofiarę oraz osobie, która ją przyniosła (porównaj: Kapłańska 7:16-18; Kapłańska 7:32). Jednak jak wynika z kolejnych wersetów (o których piszemy w komentarzach oraz wcześniejszych fragmentów Księgi – Jeremiasza 6:20), postawa etyczna Izraela znalazła się na cenzurowanym, a więc również ofiary, za którymi nie podążały czyny. Dlatego Bóg sarkastycznie „zachęca” Izraela do pójścia krok dalej w łamaniu prawa, bo i tak puste rytuały nic dla Niego nie znaczą bez właściwej postawy moralnej.

Jeremiasza 7:22: Czy Jeremiasz nie wiedział o Torze?

Jakkolwiek przytłaczająca większość przekładów oddaje słowa jako „z powodu” lub „w sprawie”, nasze tłumaczenie nie jest naciąganiem tekstu hebrajskiego. M.in. w „Holman Christian Study Bible” znajdujemy uwagę, która wskazuje, że hebrajskie słowa najlepiej można byłoby oddać jako „ze względu na”, „w interesie” lub „z troski o” (porównaj: Powtórzonego Prawa 4:21; 2 Samuela 18:5; 2 Królewska 22:13); więcej o tłumaczeniu TUTAJ

Mimo że nasz przekład odbiega od większości, to tradycyjne odczytanie słów automatycznie nie oznacza interpretacji forsowanej w XIX czy XX wieku przez niektórych biblistów, jakoby prorok Jeremiasz nie był świadomy istnienia praw z Tory o ofiarach. NET Bible zwraca uwagę: „można to lepiej wyjaśnić posługując się przykładem tego, co R. de Vaux nazywa negacją dialektyczną, tj. „nie tyle to, co tamto” (Ancient Israel, s. 454-56)”. Inne przykłady to Izajasza 1:10-17, Ozeasza 6:4-6, Amosa 5:21-25. W tych fragmentach Bóg nie zaprzecza istnieniu  rytuałów, ale odnosi się do sedna, którym jest „sprawiedliwość, miłosierdzie i wiara” (porównaj Mateusza 23:23).

Warto też mieć na uwadze, że werset jasno stwierdza, że chodzi o dzień, „gdy wyprowadzałem ich z ziemi Egiptu”. A więc odnosi się do słów zapisanych na zwoju zawierającego nakazy zwanego obecnie jako „10 przykazań” (Wyjścia 24:3-8; porównaj: Wyjścia 21-23), nie zawierające precyzyjnych wytycznych dotyczących systemu ofiarniczego, ale centralnym punktem było posłuszeństwo wobec Boga, o czym właśnie pisze Jeremiasz (porównaj: Wyjścia 19:5, Wyjścia 19:8; Wyjścia 20:6; Wyjścia 23:21-22; Wyjścia 24:3; Wyjścia 24:7).

Carl Friedrich Keil tak pisał o znaczeniu słów z Jeremiasza 7:22:

Kiedy Pan zawarł przymierze z Izraelem na Synaju, kładł nacisk na to, by ten słuchał Jego głosu i chodził we wszystkich Jego przykazaniach, jako warunków koniecznych do ustanowienia relacji opartej na przymierzu, w której miał On być Bogiem dla Izraela, a Izrael ludem dla Niego; ale w tamtym czasie nie dał wszystkich rozmaitych przykazań co do składania ofiar. Taka wzmianka ani nie zaprzecza Boskiemu pochodzeniu Tory dotyczącej ofiar w Ks. Kapłańskiej, ani nie dyskredytuje jej charakteru jako części ustawodawstwa danego na Synaju. Wszystko, na co wskazuje, to, że składanie ofiar nie jest sprawą pierwszorzędnego znaczenia w prawie, nie jest centralnym punktem praw przymierza i że tak długo jak kardynalne nakazy Dekalogu są luźno przekraczane, ofiary nie są ani pożądane przez Boga, ani nie zapewniają błogosławieństw wynikających z przymierza dla tych, którzy je składają. (Keil and Delitzsch Commentary on the Old Testament)

To nie ofiary składane Bogu w świątyni akcentował Chrystus w swoim nauczaniu. Cytuje on wspomnianego proroka Ozeasza (Ozeasza 6:6) w dwóch miejscach: Mateusza 9:13 i Mateusza 12:7. Ofiary bez właściwej moralnej postawy nie mają znaczenia (Mateusza 5:23-24):

(23) Jeśli więc przyniesiesz swój dar na ołtarz i tam przypomnisz sobie, że twój brat ma coś przeciwko tobie;
(24) Zostaw swój dar tam przed ołtarzem, idź i najpierw pojednaj się ze swoim bratem, a potem przyjdź i ofiaruj swój dar.

Takie też było nauczanie innych proroków ST. W Ks. Micheasza 6:6-8 autor retorycznie pyta:

Czy PAN ma upodobanie w tysiącach baranów i w dziesiątkach tysięcy strumieni oliwy?

I odpowiada:

On ci oznajmił, człowieku, co jest dobre i czego PAN żąda od ciebie: jedynie tego, byś czynił sprawiedliwie, kochał miłosierdzie i pokornie chodził z twoim Bogiem (porównaj: 1 Samuela 15:22)

Księga Jeremiasza 7 [interlinearny]: uwagi