Księga Jozuego 1:1 [komentarze]:

Księga Jozuego 1:1: treść wersetu

UBG:

Po śmierci Mojżesza, sługi PANA, powiedział PAN do Jozuego, syna Nuna, sługi Mojżesza

B. Poznańska:

Po śmierci Mojżesza, sługi Jahwe, przemówił Jahwe do Jozuego, syna Nuna, pomocnika Mojżesza, tymi słowy:

Księga Jozuego 1:1: komentarze

Jozue - następca Mojżesza

Mojżesz błogosławi Jozuego przed arcykapłanem (akwarela około 1896-1902 autorstwa Jamesa Tissota) / wolna domena / Liczb 27:22

Mojżesz błogosławi Jozuego przed arcykapłanem (akwarela około 1896-1902 autorstwa Jamesa Tissota) / wolna domena / Liczb 27:22

To Jozue ma zastąpić Mojżesza w roli tego, który stanie na czele narodu i to on wejdzie do Ziemi Obiecanej. Takie zastępstwo to stały motyw biblijny:

  • Jakub zastępuje Ezawa
  • Izaak Iszmaela
  • Jozue Mojżesza

Stąd też akcentowana przez wczesne chrześcijaństwo zastępstwo judaizmu przez wierzących w Chrystusa.

Pozycja Jozuego mogła wynikać z proroctwa, które później wypełniło się w Chrystusie:

Wzbudzę im proroka spośród ich braci, takiego jak ty. Włożę moje słowa w jego usta i będzie mówił do nich wszystko, co mu rozkażę. (Powtórzonego Prawa 18:18)

Jozue, tak jak Mojżesz, przekazywał ludowi słowa PANA, np. (Jozuego 4:8; Jozuego 4:10; Jozuego 4:17):

(8) I synowie Izraela uczynili tak,  jak rozkazał Jozue .
Wzięli dwanaście kamieni ze środka Jordanu, jak powiedział PAN do Jozuego , według liczby pokoleń synów Izraela, zanieśli je ze sobą na miejsce noclegu i tam je złożyli.
(10) Kapłani zaś niosący arkę stali na środku Jordanu, aż wypełniło się to  wszystko, co PAN rozkazał Jozuemu powiedzieć ludowi zgodnie ze wszystkim, co Mojżesz nakazał Jozuemu.
Lud natomiast spieszył się i przeszedł.
(17)  Rozkazał więc Jozue kapłanom : Wyjdźcie z Jordanu.
Jozuego 8:8:
Gdy zaś zajmiecie miasto, spalicie je. Uczyńcie  według słowa Pana . Oto dałem wam rozkaz .

Adam a Izrael

To otwiera furtkę do podobieństw na poziomie typologii między Jozuem a Jezusem (w języku hebrajskim noszą to samo imię), obaj wprowadzający naród do Ziemi Obiecanej. Jednak to, co rzucało się w oczy Izraelicie, znającemu narrację o stworzeniu, to podobieństwo między Izraelem a pierwszym człowiekiem - Adamem. Kilka analogii:

Adam a Izrael: analogie

Adam Izrael
Bóg przekazuje ziemię pierwszym ludziom (Rodzaju 1:28) Bóg obiecuje ziemię Abrahamowi (Rodzaju 12:1-3)
Bóg umieszcza człowieka w Edenie (Rodzaju 2:15) Bóg wprowadza Izrael do ziemi obiecanej (Jozuego 1:1-9)
Adam zwiedziony przez węża (Rodzaju 3:1; Rodzaju 3:14) Izrael zwiedzony przez Kananejczyków (Jozuego 9:4, Jozuego 9:23)
Adam nieposłuszny Bożym przykazaniom (Rodzaju 3:6) Izrael nieposłuszny Bożym przykazaniom (Księga Sędziów: "Każdy czynił to, co było słuszne w jego własnych oczach")
Obietnica Boga dotycząca niewiasty i jej potomstwa (Rodzaju 3:15) Obietnica dotycząca Dawida i jego potomka (2 Samuela 7:11-14)
Adam wygnany z Edenu (Rodzaju 3:23-24) a jego potomkowie znajdują się w Babilonie (Rodzaju 11:1-9) Izrael wygnany z Ziemi Obiecanej, znajduje się w Babilonie (2 Królewska 25)
1.

Jozue - imię

Teoforyczne imię "Jozue", a właściwie "Jeszua" (יְהוֹשׁוּעַ), dosłownie oznaczające "Jahwe to wybawienie", oparte jest na hebrajskim "jasza", podobnie jak Izajasz, Ozeasz (oprócz proroka, którego imię nosi jedna z biblijnych ksiąg, to także pierwotne imię Jozuego -> Liczb 13:8, 16, zmienione w podobny sposób jak w przypadku Abrama i Saraj - Rodzaju 17:5-15).

Mojżesz jako sługa JHWH

Mojżesz aż pięciokrotnie nazywany jest sługą w rozdziale 1. (Jozuego 1:1; Jozuego 1:2; Jozuego 1:7; Jozuego 1:13; Jozuego 1:15). Spełniał tym samym rolę wiernego sługi w całym domu PANA (Hebrajczyków 3:5).

To zaszczytne miano nosili też np. Abraham (Rodzaju 26:24), Kaleb (Liczb 14:14), Dawid (2 Samuela 3:18), Hiob (Hioba 1:18); Izajasz (Izajasza 20:3), czy w końcu Chrystus - Dzieje 3:13; BT V: "Bóg Abrahama, Izaaka i Jakuba, Bóg ojców naszych wsławił Sługę swego, Jezusa (...).

  • miejsca gdzie Mojżesz nazywany jest sługą JHWH: Powtórzonego Prawa 34:5; Jozuego 8:31; ; Jozuego 1:1, Jozuego 1:13, Jozuego 1:15; Jozuego 8:33; Jozuego 11:12; Jozuego 12:6; Jozuego 13:8; Jozuego 14:7; Jozuego 18:7; Jozuego 22:2; Jozuego 22:4-5; 2 Królewska 17:12; 2 Kronik 1:3; 2 Kronik 24:6).
  • Mojżesz jako "sługa Boga": 1 Kronik 6:49; 2 Kronik 24:9; Nehemiasza 10:29; Daniela 9:11
  • Mojżesz jako "Jego sługa": Wyjścia 14:31; Jozuego 9:24; Jozuego 11:15; 1 Królewska 8:56; Psalm 105:26
  • Mojżesz jako "mój sługa": Liczb 12:7-8; Jozuego 1:2; Jozuego 1:7; 2 Królewska 21:8; Malachiasza 4:4
  • Mojżesz jako Twój sługa: Wyjścia 4:10; Liczb 11:11; 1 Królewska 8:53; Nehemiasza 1:7-8; Nehemiasza 9:14

Podsumowując, "sługa" to najczęściej używany tytuł w stosunku do Mojżesza. Jest on również używany w stosunku do całego Izraela jako zbiorowości (liczne wersety w Ks. Izajasza, ale także np. Psalm 136:22; paralelnie w stosunku do Izraela w 1 Królewskiej 8:36). Nie ma więc sprzeczności, że sługą PANA może być kolektywnie nazwany cały Izrael (np. Izajasza 41:8), jak i jego przedstawiciel - Mesjasz (Izajasza 53:11). Tak jak Mojżesz, Chrystus jest pośrednikiem Przymierza z Bogiem.

Słowo "sługa" nie jest używane pejoratywnie - występuje np. w zestawieniu ze słowem kapłan (Izajasza 61:6: nazywać was będą kapłanami Jahwe, sługami Boga naszego).

Sam Jozue nazywany jest jedynie raz "sługą JHWH" - dopiero w momencie swojej śmierci (Jozuego 24:29), co stanowi czytelny kontrast z Mojżeszem (14 razy noszącym ten tytuł między Jozuego 1:1 a Jozuego 22:5).

"Po śmierci..."

Wbrew pozorom, występujące w wersecie Jozuego 1:1 to rzadko spotykane wyrażenie w Biblii hebrajskiej. Jak zauważa Nahum Sarna, występuje ono w kontekście śmierci Abrahama (Rodzaju 25:8), Mojżesza (Jozuego 1:1), Jozuego (Sędziów 1:1) i Saula (2 Samuela 1:1). Uczony zauważa, że wyrażenie służy podkreśleniu, iż "osiągnięty został historyczny punkt zwrotny; pewna era dobiegła końca, ale zapewniona została ciągłość przywództwa". 2.

Zobacz także: Księga Jozuego 5 wraz ze skróconym komentarzem. ,,I synowie Izraela już więcej manny nie mieli..."

Przypisy
  1. The Moody Handbook of Messianic Prophecy, 2019 r.
  2. Nahum Sarna, The JPS Torah Commentary. Genesis; 1989 r.; s. 174
Tagi