Maria i Hanna – podobieństwo między ich słowami skierowanymi do Boga

tekst: Maria i Hanna - podobieństwo między ich słowami do Boga

tekst: Maria i Hanna – podobieństwo między ich słowami do Boga

Dziękczynne słowa Marii to jeden z najbardziej znanych tekstów Nowego Testamentu 1.

Jednak dużo mniej oczywistym faktem dla czytelników Biblii jest to, że mają one swój pierwowzór w 1 Księdze Samuela i słowach Hanny. 2.

W postaci Samuela możemy dostrzec wiele paraleli do życia Chrystusa, poniżej jednak skupimy się na samych podobieństwach między słowami Hanny i Marii. 3

Maria i Hanna: lista podobieństw między słowami Hanny i Marii oraz kontekstu

 1 Księga Samuela 1 i 2   Magnificat oraz inne fragmenty Ew. Łukasza 
 Wspólny motyw: Radość i chwała w Bogu 
1 Samuela 2:1
A Anna modląc się mówiła: Raduje się serce me w Jahwe, moc moja wzmaga się dzięki Jahwe; szeroko rozwarły się usta me na wrogów moich, gdyż cieszę się Twoją pomocą.		 Łukasza 1:46
Wtedy Maryja powiedziała: „Wielbi PANA moja dusza
 Wspólny motyw: JHWH wejrzał na uniżenie Bożej służebnicy 
1 Samuela 1:11
Uczyniła też ślub mówiąc: Jahwe Zastępów, jeśli wejrzysz na nieszczęście służebnicy Twojej i wspomnisz na mnie, a nie zapomnisz o służebnicy Twojej i dasz służebnicy twojej potomka męskiego, oddam go Tobie, Jahwe, na wszystkie dni jego życia, a brzytwa nie tknie jego głowy.		 Łukasza 1:48
bo spojrzał na uniżenie swojej służebnicy.
Odtąd wszystkie pokolenia będą mnie nazywać szczęśliwą,
 Wspólny motyw: święty jest Bóg i Jego imię 
1 Samuela 2:2
Nikt nie jest tak święty jak Jahwe, nie ma bowiem nikogo poza Tobą, i nie ma takiej opoki jak Bóg nasz.		 Łukasza 1:49
gdyż wielkie rzeczy uczynił mi Wszechmogący.
Święte jest Jego imię!
 Wspólny motyw: ludzie pyszni nie znajdują uznania u Boga 
1 Samuela 2:3
Nie mówcie już pysznych słów i niech z waszych ust nie wychodzą słowa wyniosłe.
PAN bowiem jest Bogiem wiedzy, on waży czyny.		 Łukasza 1:51
Okazał moc swego ramienia: rozproszył zarozumiałych pyszałków;
 Wspólny motyw: Bóg okazuje Swą moc 
1 Samuela 2:4
Złamany jest łuk mocarzy, a słabi przepasują się mocą;		 Łukasza 1:51
Okazał moc swego ramienia: rozproszył zarozumiałych pyszałków;
 Wspólny motyw: panujący wśród ludzi są strącani ze stanowisk zgodnie z wolą Boga 
1 Samuela 2:4
Złamany jest łuk mocarzy, a słabi przepasują się mocą;		 Łukasza 1:52
panujących usunął z tronów, a wywyższył poniżonych
 Wspólny motyw: miejsce pysznych władców zajmują słabi w oczach świata – wywyższeni przez Boga 
1 Samuela 2:8
podnosi z prochu słabego, z błota dźwiga nędzarza, by posadzić [go] między książętami, i obdarzyć go tronem chwały. Do Jahwe bowiem [należą] uciśnieni ziemi, i na nich osadził On świat.		 Łukasza 1:52
panujących usunął z tronów, a wywyższył poniżonych
 Wspólny motyw: to bogaci muszą troskać się o dobra doczesne, o ubogich zadba Bóg 
1 Samuela 2:5
[ci, którzy byli] syci, najmują się za chleb, a głodni przestają [głodować] na zawsze; niepłodna rodzi siedmioro, wielodzietna zaś więdnie.		 Łukasza 1:53
 głodnych  nasycił dobrami, a bogatych z niczym odprawił
 Wspólny motyw: Bóg wzbudzi ludowi króla z domu Dawida – Mesjasza, który przyniesie Boże zbawienie 
1 Samuela 2:10
Jahwe! Ci, którzy z Nim walczą, zginą; nad nimi grzmi On w niebiosach.
Jahwe sądzi krańce ziemi, udzieli pomocy swemu królowi, wywyższy róg swego pomazańca.		 Łukasza 1:69
[Zachariasz:] i wzbudził nam róg wybawienia w domu swego sługi Dawida,

Wykorzystane przekłady:
Biblia Poznańska i Uwspółcześniona Biblia Gdańska (1 Samuela); Biblia Paulistów i Przekład Dosłowny Biblii Ewangelicznej (Ew. Łukasza)

Widzimy liczne podobieństwa na poziomie słów, a przede wszystkim tematyki: słowa Hanny to odbicie głównego motywu całej 1 Księgi Samuela: wywyższeni zostają strąceni z piedestału, a ich miejsce zajmują ci lekceważeni przez ogół (Saul vs Dawid). Taki też jest jeden z motywów Ewangelii: mądrość tego świata zostaje zniweczona przez mądrość Boga głoszoną przez prostych ludzi o poślednim pochodzeniu, a królem-Mesjaszem zostaje cieśla z Nazaret, wędrowny nauczyciel, który ” nie ma miejsca, gdzie by głowę mógł oprzeć” (Łukasza 9:58).

Istnieją jeszcze inne motywy z Ew. Łukasza i Ks. Samuela, które należałoby przedstawić szerzej, np. motyw bezpłodności (Hanna vs Elżbieta), ale to temat na kolejny tekst.

Czytaj także: Bóg Izraela jako jedyny godny czci. 2 Księga Królewska 17:32-41 [chiazm]

Przypisy

Korzystałem z komentarza do Nowego Testamentu Duncana Heastera oraz The New Testament and Rabbinic Judaism (David Daube, Arno Press; 1956)

Obrazy wykorzystane w grafice załączonej do tekstu: modlitwa Hanny (drzeworyt, autor: Julius Schnorr von Karolsfeld / wolna domena) oraz obraz „Jungfrun i bön”, autor: Giovanni Battista Salvi da Sassoferrato (wolna domena) 

  1. w dużym stopniu za sprawą katolickiej tradycji wyodrębnienia tekstu jako Magnificat – od Magnificat anima mea Dominum – „wielbi dusza moja Pana”
  2. w polskich przekładach najczęściej czytamy imię Anna, ale już w Bibliach angielskich popularne jest „Hannah” (np. New International Version), a niemieckich – Hanna (np. Herder-Bibel). Z drugiej strony w przekładach na rosyjski, hiszpański, portugalski, włoski czy francuski najpowszechniejszy jest odpowiednik polskiego „Anna”.

    Dla nas najistotniejszy jest jednak oryginał hebrajski, gdzie widzimy słowo „חַנָּה‎” (Chana”). W naszym tekście będziemy konsekwentnie posługiwali się spolszczoną transliteracją brzmiącą „Hanna” z uwagi na skojarzenie z hebrajskim czasownikiem „חָנַן” (chanan) (od którego zresztą pochodzi imię), oznaczającego „okazywać łaskę„; wiemy, że imiona w Biblii hebrajskiej rzucają światło na charakter danej osoby i niejednokrotnie stosunek Boga do niej

  3. Nie analizowaliśmy podobieństw między tekstem greckim Septuaginty a tekstem greckim Nowego Testamentu; wykorzystane przekłady Starego Testamentu bazują na tekście hebrajskim; mimo to podobieństwa są uderzające
Tagi