Księga Izajasza 44:24 [komentarze]: „Kto stworzył świat?” Jednoznaczna odpowiedź Biblii

Księga Izajasza 44:24: treść wersetu

UBG:

Tak mówi PAN, twój Odkupiciel, który cię stworzył już od łona matki: Ja, PAN, wszystko czynię: sam rozciągam niebiosa, rozpościeram ziemię swoją mocą;

B. Warszawska:

Tak mówi Pan, twój Odkupiciel i twój Stwórca jeszcze w łonie matki: Ja jestem Pan, Stwórca wszystkiego, Ja sam rozciągnąłem niebiosa, sam ugruntowałem ziemię -  kto był ze mną? 

Księga Izajasza 44:24: komentarze. "Kto stworzył świat?" Jednoznaczna odpowiedź Biblii

Bóg stwarza świat samodzielnie

"Kto stworzył świat?" Jednoznaczna odpowiedź Biblii. Księga Izajasza 44:24 [komentarze]

"Kto stworzył świat?" Jednoznaczna odpowiedź Biblii. Księga Izajasza 44:24 [komentarze]

Pulpit Commentary zauważa, że werset akcentuje, iż to jeden Bóg był stwórcą wszystkiego, w przeciwieństwie do wierzeń starożytnych Greków (ale również arian, widzących w stworzeniu udział Chrystusa):

Bóg nie zlecił stworzenia nieba i ziemi niższemu duchowi, δημιουργός (demiourgos; demiurg - red.), jak na ogół nauczali Grecy. Nie wezwał do pomocy nawet żadnego pomocnika. Samodzielnie i sam własną mocą stworzył wszystkie rzeczy.

Richard Bauckham zauważa:

Dla żydowskiego monoteizmu twierdzenie, że Bóg jest jedynym stwórcą wszystkich rzeczy, było aksjomatyczne i było nie do pomyślenia, aby jakakolwiek inna istota niż sam Bóg mogła mu nawet pomagać w dziele stworzenia 1.

Dwukrotne podkreślenie samodzielności Boga przy stworzeniu wyklucza wpisanie do wersetu współtwórcę, np. osobowy Logos.

Chrystus został stworzony przez Boga i powołany w konkretnym celu - zbawienia, które miał przynieść Izraelowi i narodom:

A teraz mówi PAN, który stworzył mnie na swego sługę już od łona, abym przyprowadził do niego Jakuba, a choćby Izrael nie był zebrany, będę jednak wysławiony w oczach PANA, a mój Bóg będzie moją siłą. I powiedział: To za mało, że jesteś moim sługą, aby podźwignąć pokolenia Jakuba i przywrócić ocalonych z Izraela. Dlatego ustanowię cię światłością dla pogan, abyś był moim zbawieniem aż do krańców ziemi. (Izajasza 49:5-6)

Cały kontekst Izajasza, ale też innych ksiąg Biblii, nie pozostawia wątpliwości, że to Ojciec jest stwórcą wszystkiego (por. np. Izajasza 40:22; Izajasza 42:5' Izajasza 45:12; Izajasza 48:13; Izajasza 66:2). Przytaczany często fragment z Listu do Kolosan (zobacz więcej) mówi o nowym stworzeniu, a nie początkach fizycznego świata z Ks. Rodzaju. W przekroju całej Biblii, od Ks. Rodzaju do Ks. Objawienia, pojawia się ok. 100 wzmianek, które identyfikują Boga jako jedynego twórcę świata; porównaj np.: Rodzaju 1:7, Rodzaju 1:16, Rodzaju 1:21, Rodzaju 1:25, Rodzaju 1:27; Rodzaju 2:3; Izajasza 45:12; Izajasza 45:18; Izajasza 66:2; Hioba 9:8; Hioba 38:4; Psalm 96:5; Jeremiasza 10:12; Nehemiasza 9:6; Mateusza 19:4; Marka 13:19; Dzieje 7:50; Hebrajczyków 2:7; Hebrajczyków 2:10; Hebrajczyków 3:4; Hebrajczyków 4:3-4 (zwróćmy uwagę, że autor Listu identyfikuje Boga, a nie Chrystusa, jak stwórcę świata, który odpoczywał siódmego dnia stworzenia); Objawienia 10:6; Objawienia 4:11 itd.

"Rozciągam niebiosa..."

Nawiązanie do pracy twórców bożków, którzy również wykonywali prace manualne celem stworzenia idola. Tymczasem to Bóg Izraela, w przeciwieństwie do twierdzeń innych narodów, tworzy świat, a procesy twórcze nie są opisane językiem naukowym, niedostępnym dla ludzkości przez 99 proc. czasu jej istnienia, ale przy użyciu poetyckich figur retorycznych, jak np. niebo niczym zwój; porównaj: Hioba 9:8; Izajasza 34:4; Izajasza 42:5; Izajasza 45:12; Izajasza 48:13; Izajasza 51:6, Izajasza 51:13; Izajasza 64:1; Izajasza 65:17; Izajasza 66:22; Zachariasza 12:1; podobnie rzecz się ma ze światem np. porównanym do namiotu - lzajasza 40:22; Psalm 104:2.

"Niebo i ziemia", czyli cały świat

"Ja jestem Stwórca wszystkiego, Ja sam rozciągnąłem niebiosa, sam ugruntowałem ziemię" - autor księgi, opisując stworzenie Boga, posługuje się meryzmem.

Wyrażenie "niebo i ziemia" jest popularnym hebrajskim przykładem meryzmu. Ten zabieg literacki przywołuje dwa przeciwległe krańce spektrum danego wyrażenia, z założeniem, że są one zwarte, a także wszystko pomiędzy nimi. Innymi słowy, Bóg stworzył cały kosmos, wszystko, co istnieje 2

Bóg jest stwórcą wszystkiego, czyli całego świata

Warto zauważyć, że w Starym Testamencie nie istnieje wyrażenie na "świat" w naszym rozumieniu, stąd użyte w tym wersecie כֹּ֔ל (kol) - wszystko, będące dostępnym autorowi środkiem do wyrażenia stworzenia całego świata; porównaj: Jeremiasza 10:16, Psalm 103:19. 3

Bóg czy Chrystus jako Odkupiciel?

Uczniowie na drodze do Emmaus, nie wiedząc jeszcze o zmartwychwstaniu, pełni zwątpienia mówią

"A my spodziewaliśmy się, że on odkupi Izraela (ὁ μέλλων λυτροῦσθαι τὸν Ἰσραήλ)" (Łukasza 24:21)

Tymczasem ten werset Izajasza ("Tak mówi PAN, twój Odkupiciel"; w LXX - ὁ λυτρούμενος σε), jak i inne (Izajasza 41:14 - twój odkupiciel (ὁ λυτρούμενος σε); Izajasza 43:14 - wasz Odkupiciel (ὁ λυτρούμενος ὑμᾶς itd.) identyfikują Odkupiciela z Bogiem. Czy uczniowie spodziewali się, że Bóg umarł i nie odkupi Izraela?

Hebrajskie słowo "גָּאַל" (ga'al), które w omawianym przez nas fragmencie Izajasza odnosi się do odkupiciela, bywa też używane do tych, których Bóg wyznacza, by ratowali jego lud, np. anioła (posłańca), który "wybawił Jakuba od wszelkiego zła" (Rodzaju 48:16; por. Psalm 78:35).

Boaz, typologiczna zapowiedź Chrystusa, jest również opisywany jako "odkupiciel" (por. Rut 4:14, gdzie Bóg jest uwielbiony, ponieważ sprawił, że pojawił się Boaz).

Bóg zapowiada, że "Odkupiciel przyjdzie do Syjonu" (Izajasza 59:20), co ostatecznie realizuje się w osobie Chrystusa, który jako posłany przez Boga realizował Jego plan zbawienia świata (por. Rzymian 11:26 i Psalm 14:7)

Ks. Hioba a Ks. Izajasza

Uczeni zauważyli powiązania między Ks. Hioba a rozdziałami 40-55 Izajasza. W tym wspomniany powyżej werset o stworzeniu. Oto podobieństwa:

Hioba 9:2–12 (por. Izajasza 40:26; Izajasza 44:24); Hioba 12:7–25 (por. Izajasza 41:20); Hioba 16:17 (por. Izajasza 53:9)  4

Przypisy
  1. Monotheism and Christology in Greco-Roman Antiquity, rozdział 7.
  2. Denise T. Plichta, "Genesis 1–3 in Redemptive History"
  3. Theological Lexicon of the Old Testament; Ernst Jenni & Claus Westermann;
  4. Reading Job Intertextually, red. Katharine Dell i Will Kynes
Tagi