Traktat o Zmartwychwstaniu

 Traktat o Zmartwychwstaniu – czasem nazywany również znany jako „List do Rheginosa”, dokument gnostycki czy też quasi-gnostycki, odnaleziony w Nadż Hammadi. Stanowi odpowiedzi na pytania dotyczące zmartwychwstania zadawane przez wspomnianego Rheginosa, który mógł być nie-gnostycznym chrześcijaninem.

Zawiera typowe gnostyckie tematy, takie jak przywrócenie pleromy, wielorakie bóstwa, eony, predestynacja i szacunek wyrażony w stosunku do Pawła (nazywanego Apostołem).

Pogląd na zmartwychwstanie

Gnostycy utrzymywali, że zbawienie pochodzi od samych ciał, a nie w ciele, gdy tymczasem chrześcijaństwo utrzymywało, że nastąpi zmartwychwstanie umarłych w odnowionych ciałach.

Autor utrzymuje, że co prawda do zmartwychwstania dojdzie, ale nie będzie to po prostu zmartwychwstanie ciała. Po śmierci duch człowieka znajdzie się w sferze niebiańskiej obok Jezusa. Duch jest nieśmiertelny, w przeciwieństwie do ciała – tak jak ludzie nie mieli ciał, zanim przyszli na świat, podobnie zostaną pozbawieni ciał po odejściu z tego świata.

Wszyscy ci, którzy nie żyją ciałem w życiu doczesnym, już rozpoczęli swoją podróż do niebiańskiego domu. A więc należy porzucić uciechy cielesne ze względu na późniejsze życie w niebie. Celem życia jest „uwolnienie z tego żywiołu” (wyzwolenie ze świata materialnego).

Taki pogląd zostaje odrzucony m.in. w 2 Tymoteusza 2:18 (zobacz komentarz do tego wersetu).

Podwójna natura Chrystusa

W „Traktacie o zmartwychwstaniu” czytamy, że „posiadł obie (bycie Synem Człowieczym i bycie Synem Bożym – red.), posiadając człowieczeństwo i boskość”.

(…) był od początku z góry, nasienie Prawdy, zanim ta struktura (kosmosu) powstała

– kontynuuje autor. Jego słowa znalazły, co ciekawe, odzwierciedlenie w późniejszych dokumentach nominalnego chrześcijaństwa (np. Nicejsko-konstantynopolitańskie wyznanie wiary (381 n.e.) mówi, że Jezus został zrodzony „przed wszystkimi wiekami” i „zstąpił z nieba”, z kolei 2 List Cyryla do Nestoriusza (431 n.e.) zawiera taki passus: „Bóstwo i człowieczeństwo, przez to niewypowiedziane i tajemne połączenie w jedność, dały nam jednego Pana, Chrystusa i Syna”.

Predestynacja

Autor wyrażał wiarę w predestynację, pisząc:

Dlatego zostaliśmy wybrani do zbawienia i odkupienia, ponieważ od początku jesteśmy przeznaczeni, aby nie popaść w głupotę tych, którzy są bez wiedzy, ale wejdziemy do mądrości tych, którzy poznali prawdę.

Charakterystyczna dla poglądów gnostycznych jest również potrzeba posiadania wiedzy do bycia zbawionym.

Traktat o Zmartwychwstaniu: Nawiązania do Biblii

  • „Przemienił się [sam] w niezniszczalny eon i wzniósł się, połknąwszy widzialne przez niewidzialne, i dał nam drogę do naszej nieśmiertelności. Wtedy rzeczywiście, jak powiedział apostoł: „cierpieliśmy z nim i powstaliśmy z nim i poszliśmy do nieba z nim
  • porównaj: Rzymian 8:17: „A jeśli dziećmi, to i dziedzicami, dziedzicami Boga, a współdziedzicami Chrystusa, jeśli tylko z nim cierpimy, abyśmy też z nim byli uwielbieni”. Gnostyckie pismo zawiera motyw pójścia do nieba, które jest rozumiane jako synonim „bycia uwielbionym”.
  • Czym więc jest zmartwychwstanie? Jest to ujawnienie tych, którzy zmartwychwstali. Jeśli bowiem pamiętasz czytanie Ewangelii, że pojawił się Eliasz, a wraz z nim Mojżesz, nie myśl, że zmartwychwstanie jest iluzją. To nie iluzja, ale to prawda!porównaj: Marka 9:4. W przeciwieństwie do zmartwychwstania znanego z Ewangelii, czyli wyjścia z grobów (powstania umarłych; por. Jana 5:28-29), dla gnostyckiego autora zmartwychwstanie jest objawienie żyjących w niebie (spójrz do sekcji: „Pogląd na zmartwychwstanie” w tym artykule).
Przypisy

źródła tekstu:
* Lost Scriptures, Bart D. Ehrman, 2003 r., s. 207.
* hasło Wikipediii: Treatise on the Resurrection