Ewangelia Jana 3:10 [komentarze]. Czy Nikodem mógł nie wiedzieć o „narodzeniu z góry”?

Toruński Przekład Nowego Przymierza: Jezus w odpowiedzi, rzekł mu: Ty jesteś nauczycielem Izraela, a tego nie wiesz?
Komentarz żydowski do Nowego Testamentu (David Stern): Jeszua odpowiedział mu: „Piastujesz w Isra’elu urząd nauczyciela, a tego nie wiesz?

Ewangelia Jana 3:10 [komentarze]: komentarz

„Ty jesteś nauczycielem Izraela”

Wydaje się, że Jezus dostrzega, iż jego rozmówca, który doskonale znał Pisma, powinien wiedzieć o możliwości ponownego narodzenia (narodzenia z góry) z Pism, które jako nauczyciel znał doskonale. Czy więc Biblia hebrajska rzeczywiście zawiera takie ustępy? NETBible podaje kilka przykładów, które świadczą o tym, że Duch Boży i jego działanie to nie domena dopiero Nowego Testamentu, jak chcą niektórzy. Prorok Izajasz pisał:

(3) Wyleję bowiem wody na spragnionego, a potoki na suchą ziemię.
Wyleję mego Ducha na twoje potomstwo i moje błogosławieństwo na twoich potomków.
(4) I rozkrzewią się tak jakby pomiędzy trawą i jak wierzby nad potokami wód.
(5) Jeden powie: Ja należę do PANA, drugi nazwie się imieniem Jakuba, a inny napisze swoją ręką: PANU, i będzie się nazywał imieniem Izraela (Izajasza 44:3-5; UBG) [widzimy paralelne stwierdzenie błogosławieństwo (בְּרָכָה / bracha), które zestawione jest z Duchem).

Z kolei prorok Ezechiel o ożywczym działaniu Ducha pisał tak:

(9) I powiedział On do mnie: Prorokuj do ducha, prorokuj, o synu człowieczy, i mów do ducha: Tak powiada Pan Bóg: Z czterech wiatrów przybądź, duchu, i powiej po tych pobitych, aby ożyli.
(10) Wtedy prorokowałem tak, jak mi nakazał, i duch wstąpił w nich, a ożyli i stanęli na nogach – wojsko bardzo, bardzo wielkie (Ezechiela 37:9-10)

To tylko przykłady. Równie dobrze naukę o ponownym narodzeniu można wyprowadzić z:

• 1 Samuela 10:6 („Wtedy zstąpi na ciebie duch Jahwe, będziesz prorokował razem z nimi i zmienisz się w innego człowieka„)
• Psalm 51:10 („Spraw, bym usłyszał radość i wesele: niech się radują kości, któreś skruszył!”)
• Ezechiela 11:19 („Ja zaś dam im nowe serce i nowego ducha. Zabiorę z ich piersi serce kamienne, a dam im serce z żywego ciała„)
• Ezechiela 18:31 („Odrzućcie od siebie wszystkie wasze przestępstwa, którymi buntowaliście się i uczyńcie sobie nowe serce i nowego ducha. Dlaczego umieracie, domu Izraela?”)
• Ezechiela 36:26 („I dam wam serca nowe i ducha nowego tchnę do waszego wnętrza, zabiorę wam serca kamienne, a dam wam serca z ciała„)
• Ezechiela 37:14 („Tchnę w was mojego ducha i ożyjecie, i osadzę was na waszej ziemi. I wtedy poznacie, że Ja, Pan, wam to już powiedziałem i wszystko wypełnię. Taki jest wyrok Pana”)
• Ezechiela 39:29 („I już nie będę na przyszłość ukrywał oblicza mojego przed nimi, kiedy Ducha mojego wyleję na Izraelitów – wyrocznia Pana Boga”)
• Kaznodziei 11:5 („Jak nie wiesz, jaka jest droga ducha, i jak się kształtują kości w łonie brzemiennej, tak nie znasz spraw Boga, który wszystko czyni.”)

Podsumowując, narodzenie na nowo (z góry) wiąże się z posiadaniem nowego serca z żywego ciała i tchniętego nowego ducha, który zostaje wylany z góry. Jego działanie to błogosławieństwo – przypomina oddziaływanie wody na spieczony słońcem grunt. Człowiek ożywa, mimo że wcześniej był duchowo martwy. Osoba staje się de facto nowym człowiekiem.

Pan Jezus surowo strofuje nauczyciela ludu Izraela, zgodnie z zasadą przytoczoną w Jakuba 3:1:

Niech niewielu z was zostaje nauczycielami, moi bracia, gdyż wiecie, że czeka nas surowszy sąd

Nikodem jako nauczyciel Izraela stał się w tym momencie uosobieniem establishmentu religijnego w tamtym okresie, który był „ślepy i głuchy”. W innym miejscu Pan Jezus tak sformułował krytykę pod ich adresem:

Wysławiam cię, Ojcze, Panie nieba i ziemi, że zakryłeś te sprawy przed mądrymi i roztropnymi, a objawiłeś je niemowlętom (Mateusza 11:25).

Jednak Nikodem, w przeciwieństwie do wielu, przejrzał -> zobacz zestawienie: Nikodem i Judasz – dwie postawy

„a tego nie wiesz?”

Nikodem, podobnie jak wielu innych nauczycieli w jego czasach, zapewne nie miałby problemów z przytoczeniem halachicznych zasad, czego wolno, bądź czego nie można robić w Szabat, jednak mimo znajomości Pism, traktował przenośne słowa w sposób literalny, co staje się przyczyną niezrozumienia intencji Pana. To zresztą stały motyw w Ewangelii Jana. Jezus nie jest rozumiany przez swoich rozmówców w następujących miejscach czwartej Ewangelii:

Jana 2:19-22, Jana 3:4-13, Jana 4:31-34, Jana 6:51-61, Jana 6:71, Jana 7:33-36, Jana 8:18-19, Jana 8:21-22, Jana 8:27, Jana 8:33-34, Jana 8:38-44, Jana 8:51-52, Jana 8:56-58, Jana 9:39-41, Jana 10:1-6, Jana 10:26-36, Jana 11:11-14, Jana 11:23-25, Jana 12:16, Jana 12:32-34, Jana 12:40, Jana 13:6-12, Jana 13:27-29, Jana 13:33-37, Jana 14:25, Jana 16:16-18, Jana 16:25-29, Jana 20:9, Jana 21:22-23.

Zwróćmy uwagę, że słowa z Ew. Jana bywają często cytowane na potwierdzenie wielu doktryn nominalnego chrześcijaństwa, jak np. transsubstancjacja (Jana 6:51-61), kiedy przenośny język został użyty jako materiał do sformułowania doktryny o rzekomej zamianie chleba w ludzkie ciało. W podobny sposób z kontekstu wyrywane są słowa o zstąpieniu z nieba z tego samego rozdziału. Czy obecni nauczyciele, głoszący takie nauki, nie usłyszą podobnych słów jak Nikodem, przy ponownym przyjściu Pana Jezusa?