Marta – uczennica Jezusa? Komentarz do Łukasza 10:39

Wśród uczniów Jezusa znajdowały się kobiety, w przeciwieństwie do wielu ówczesnych nauczycieli (Biblia Jerozolimska zaznacza, że jedyny wyjątek stanowiła „żyjąca w II w. po Chr. uczona córka rabina, która poślubiła innego wykształconego nauczyciela; jednak większość innych rabinów odrzucała jej opinie”). O Marii (siostra Marty również wg Jana 11:1) czytamy, że siedziała u stóp Jezusa” (πρὸς τοὺς πόδας) – podobne wyrażenie (παρὰ τοὺς πόδας) zostaje użyte w stosunku do Pawła, by opisać edukację, jaką zdobył u Gamaliela –

Dzieje 22:3:

Jestem Żydem (…) wychowanym w tym mieście, u stóp Gamaliela, starannie wykształconym w prawie ojczystym).

Idiom wziął się stąd, że nauczyciel był otoczony uczniami siedzącymi wokół niego. To właśnie czyniła Maria, która „słuchała jego słów”, a więc czyniła dokładnie to, co robili uczniowie u innych rabbich.

Pirkej Awot 1:4 tak mówi o nauce zdobywanej u żydowskich nauczycieli:

Niechaj dom twój stanie się miejscem spotkań mędrców, a ty masz siedzieć u ich stóp i chłonąć ich słowa jak spragniony (wodę) (zobacz ten werset w rozdziale Pirkej Awot)

Porównaj: 2 Królewska 4:38 – „uczniowie proroccy siedzieli przed nim” (Elizeuszem).

Potwierdzają to biblijne komentarze. NET Bible przyznaje:

„opis Marii siedzącej u stóp Pana i słuchającej Go sprawia, że ​​wygląda ona jak uczennica” (angielski komentarz używa tego samego słowa, jak tradycyjnie czyni do apostołów – „disciple”).

Co ciekawe, ten sam komentarz zauważa, że forma czasownika „usiąść” (parakathizo/G3869) – παρακαθεσθεῖσα (forma zwrotna) pokazuje, że intencją autora było zaprezentowanie Marii jako siadającej przy Jezusie z własnej inicjatywy. Wskazuje na to również dalszy przebieg historii – Jezus chwali ją mówiąc: „Maria wybrała dobrą cząstkę, która nie będzie jej odebrana” (Łukasza 10:42).

Takie ostentacyjne towarzystwo kobiet mogło szokować współczesnych Jezusowi, dla których ucząca się od rabbiego kobieta była raczej wyjątkiem niż regułą. To nie pierwszy raz, kiedy Jezus, tak jak znamy go z kart Ewangelii, wywoływał oburzenie wśród ludzi, których napotykał (porównaj: uzdrowienie w Szabat – Marka 3; naruszenie przepisów tory ustnej w sprawie Szabatu – Mateusza 12; jedzenie z grzesznikami i celnikami – Mateusza 9 itd.)

W podobny sposób Łukasz opisuje później Lidię – zobacz: Dzieje 16:13-15:

„(…) Usiedliśmy i rozmawialiśmy z kobietami, które się tam zeszły. Przysłuchiwała się temu też pewna bogobojna kobieta, imieniem Lidia, z miasta Tiatyry, sprzedająca purpurę, której to serce otworzył Pan, aby uważnie słuchała tego, co mówił Paweł (…)

Użyte w liczbie mnogiej „λόγος” (słowa) może być również tłumaczone jako nauka (por. B. Lubelska). W kontekście Ewangelii Łukasza chodzi o „słowo Boże” (por. Łukasza 5:1; Łukasza 8:11, Łukasza 8:21; Łukasza 11:28).

We wcześniejszym rozdziale (8.) Łukasz opisuje przypadek Joanny, Zuzanny i wielu innych kobiet, które wspomagały finansowo misję Jezusa (Łukasza 8:3).