„Nie ma mężczyzny ani kobiety…” List do Galacjan 3:28 [komentarze]

List do Galacjan 3:28 [komentarze]: „Nie ma mężczyzny ani kobiety”

Co oznaczają słowa Pawła „nie ma mężczyzny ani kobiety”?

Bez wątpienia w świecie starożytnym istniały tendencje do zniesienia podziału na płci. Ale nie w sensie egalitarnym, czyli kobieta i mężczyzna mający te same prawa. Gnostycka Ewangelia Tomasza zawiera interesujący passus, który wskazuje, że kobiety miały... upodobnić się do mężczyzn.Ewangelia Tomasza 114 (koptyjska):

Szymon Piotr powiedział do niego: Niech Maria (chodzi prawdopodobnie o Marię Magdalenę - red.) nas zostawi, ponieważ kobiety nie są godne życia". Jezus odpowiedział: "Ja sam ją poprowadzę, aby stała się mężczyzną, aby i ona mogła się żywym duchem, podobnym do was, mężczyzn. Bo każda kobieta, która uczyni się mężczyzną, wejdzie do Niebiańskiej Sfery. ¹

Takich słów nie znajdziemy w Listach i Ewangeliach, ideologia stojąca za słowami włożonymi w usta Jezusa i Piotra jest obca duchowi Biblii (tylko 46 ze 114 sentencji z Ew. Tomasza ma swoje odpowiedniki w źródle Q, mającym być źródłem dla Ewangelii ²). Paweł, pisząc "nie ma mężczyzny ani kobiety", wypowiadał się na temat statusu Nowego Stworzenia, gdzie bariery klasowe, rasowe, ale również i płciowe (tak istotne na przestrzeni wieków) przestawały odgrywać rolę.

Staje się to jeszcze bardziej widoczne, kiedy zestawimy znaną żydowską modlitwę ze słowami apostoła. W Talmudzie możemy przeczytać następujące słowa:

Błogosławiony jesteś, Panie Boże nasz, Władco Wszechświata, który nie uczyniłeś mnie kobietą

Wcześniejsza część modlitwy zawiera również podobne podziękowanie za nieuczynienie człowieka poganinem i niewolnikiem.

Tekst do dziś jest obecny w tradycji żydowskiej, to część błogosławieństw talmudycznych, które mają być wypowiadane rano podczas wstawania. ³

Kiedy zestawimy Galacjan 3:28 z tradycyjną modlitwą żydowską, widzimy, że sekwencja jest identyczna:

• Nie ma już Żyda ani Greka -> poganin
• nie ma niewolnika ani wolnego -> niewolnik
• nie ma mężczyzny ani kobiety -> kobieta

Nowe stworzenie ("jedność w Chrystusie Jezusie") nie czerpie chwały ze specjalnego statusu narodowego (Żydzi; porównaj Galacjan 6:15, gdzie "obrzezanie" i "nieobrzezanie" mogą być użyte jako inne określenie na Żyda i poganina), własnościowego (rzymski pater familias) czy płciowego (mężczyzna w świecie antycznym, ale też przez kolejne wieki). W przeciwieństwie do obrzezania, chrzest w Chrystusie dotyczy obu płci (por. Galacjan 3:27) - nowy członek "ciała Chrystusa" jest identyczny przed Bogiem pod względem statusu. To rewolucyjne stwierdzenie, nie tylko jak na standardy I wieku. David Bosch pisał:

Rewolucyjny charakter misji wczesnych chrześcijan przejawiał się m.in. w nowych relacjach, do których dochodziło we wspólnocie. Żydzi Rzymianin, Grek i barbarzyńca, wolny i niewolnik, biedny i bogaty, kobieta i mężczyzna, akceptowali siebie nawzajem jako braci i siostry. Był to ruch bez wcześniejszych analogii, prawdziwa niemożliwość socjologiczna.

Porównajmy cztery kluczowe fragmenty:

Galacjan 3:28: Nie ma już Żyda ani Greka ,  nie ma niewolnika ani wolnego , nie ma mężczyzny ani kobiety. Wszyscy bowiem stanowicie jedność w Chrystusie Jezusie .

Galacjan 6:15: W Chrystusie Jezusie bowiem ani obrzezanie nic nie znaczy, ani nieobrzezanie , ale  nowe stworzenie .

Rzymian 10:12:  Nie ma już różnicy między Żydem a Grekiem .  Jeden jest bowiem Pan wszystkich  Kolosan 3:11:  Gdzie nie ma Greka ani Żyda, obrzezanego ani nieobrzezanego, cudzoziemca ani Scyty ,  niewolnika ani wolnego , ale  wszystkim i we wszystkich Chrystus. 

Zwraca uwagę podkreślanie jedności etnicznej w Jezusie Chrystusie, w "nowym stworzeniu". "Nowe stworzenie" nie ma świeckiego króla, ale jednego Pana, który swoją postawą odbiega od typowego władcy - dlatego zgodnie ze standardami Bożymi tylko on może być władcą. Jego dominium jest ponadnarodowa społeczność, która nie czerpie dumy z dziedzictwa przodków, w ten sposób wywodząc swoją moralną wyższość (narody greckie i rzymskie jako lepsze od barbarzyńców vs "dzieci Abrahama" z ich coraz większym ekskluzywizmem etnicznym, postępującym wraz z upływem czasu).