Memar Marqah – jedno z najważniejszych pism samarytańskich

Memar (pl. nauczanie) Marqah (choć w najnowszych rękopisach nazywana „Księgą Cudów”) należy do najważniejszych pism samarytańskich (po Pięcioksięgu Samarytańskim i Targumach). Do tej pracy odwoływali się Samarytanie w wiekach późniejszych.

Dokument jest datowany na IV wiek n.e., jednak najwcześniejszy manuskrypt pochodzi z XVI wieku. W tekście brak wpływów islamskich, natomiast autorowi znana jest Ewangelia Jana.

Nie jest jasne, czy Marqah był najwyższym kapłanem (jak chcą tego niektóre mauskrypty). John MacDonald pisze:

Nie ma wątpliwości, że sami Samarytanie przez wieki uważali Marquah za człowieka zasługującego na możliwie najwyższe wyróżnienie, którego szanowali tak, jak nie czcili nikogo poza swoją własną Biblią.

To, co jest najbardziej interesujące z perspektywy chrześcijaństwa, jest asymilacja chrystologii i zastosowanie jej do Mojżesza.

Memar Marqah i Taheb

Wśród samarytan obecna była wiara w przyjście Mesjasza (Jana 4:25: „Wiem, że przyjdzie Mesjasz, zwany Chrystusem. Gdy on przyjdzie, oznajmi nam wszystko”) – ta postać tytułowana „taheb” w Memar Marqah. Słowo „taheb” (oznaczające proroka czasów ostatnich) oparte jest prawdopodobnie na aramejskim rdzeniu „תוב” (tow), który odpowiada hebrajskiemu słowu na „powrócić” (שׁוּב/szuw). Taheb miał wywodzić się z linii Józefa. Bogusław Górka pisze:

Z jednej strony Samarytanie chętnie postaciują Taheba jako proroka na modłę Mojżesza, jako powracającego Mojżesza, na którym spocznie ten sam Duch, który inspirował Mojżesza, z drugiej strony to odniesienie do Mojżesza nie jest do końca przejrzyste. Oczywiście, centrum aktywności Taheba stanowić będzie góra Gerizim, gdzie objawi całą prawdę i odnowi kult. Stąd zainauguruje nowy porządek rzeczy i swoje królewskie panowanie rozciągnie na cały świat. Jego działanie będzie trwać 100 lat po czyni umrze i zostanie pochowany na świętej górze Samarytan.