Spis treści
Bóg czy sędziowie?
אִם־לֹ֤א יִמָּצֵא֙ הַגַּנָּ֔ב וְנִקְרַ֥ב בַּֽעַל־הַבַּ֖יִת אֶל־ הָֽאֱלֹהִ֑ים אִם־לֹ֥א שָׁלַ֛ח יָדֹ֖ו בִּמְלֶ֥אכֶת רֵעֵֽהוּ׃ (8) Jeżeliby zaś wykrytym nie został złodziej, – to stawi się pan domu przed sędziów, z tem, że nie wyciągnął ręki swojej na własność bliźniego swego. (9) O każdy przedmiot sprzeniewierzenia, o wołu, o osła, o jagnię, o szatę, o każdą zgubę, o której ktokolwiek powie, że to taka, – przed sędziów przyjdzie sprawa obudwu: Kogo skażą sędziowie, zapłaci w dwójnasób bliźniemu swemu. Przekład Izaaka Cylkowa Zwróćmy uwagę, że w oryginale (wyboldowane słowo) czytamy o ,,elohim”, przed którymi stawi się pan domu (w. 8.) i to oni skażą (w. 9.). Niektóre polskie przekłady zostają przy wersji ,,Bóg”, mimo że czasownik skazywać (רָשַׁע) występuję w liczbie mnogiej (w przypadku, gdy słowo Elohim niemal zawsze odnosi się do Boga JHWH, czasownik występuje w liczbie pojedynczej). Np. w księdze Rodzaju 1:27 czytamy: וַיִּבְרָ֨א אֱלֹהִ֤ים ׀ אֶת־הָֽאָדָם֙ בְּצַלְמֹ֔ו בְּצֶ֥לֶם אֱלֹהִ֖ים בָּרָ֣א אֹתֹ֑ו זָכָ֥ר וּנְקֵבָ֖ה בָּרָ֥א אֹתָֽם׃ Stworzył więc Bóg człowieka na swój obraz. Stworzył go na obraz Boga — stworzył ich jako mężczyznę i kobietę. Czasownik ,,stworzyć” (בָּרָא) we wszystkich trzech przypadkach występuje w liczbie pojedynczej. Możemy założyć, że w ks. Wyjścia 22:8-9 chodzi o rzeczywiście o sędziów, obdarzonych władzą wydawania wyroków przez Boga, którzy są rzeczywiście potężni (swoimi uprawnieniami), jak można tłumaczyć pokrewny wyraz, od którego pochodzi Elohim, czyli אֵל (eil) – to nie tylko Bóg czy bóg, ale również „mocny” czy „potężny” – porównaj np. Powtórzonego Prawa 28:32, gdzie czytamy: „nie będzie siły (eil – אֵל)w ręce twojej”. Jako ciekawostkę warto przytoczyć jeszcze inny wyraz z ks. Wyjścia 22:8 – pan domu, czyli po hebrajsku בַּֽעַל־הַבַּיִת – baal habait. Tym razem samo słowo „baal” nie odnosi się do pogańskiego bóstwa, ale do człowieka, którego jego słudzy nazywają po ludzku panem.
עַֽל־כָּל־דְּבַר־פֶּ֡שַׁע עַל־שֹׁ֡ור עַל־חֲ֠מֹור עַל־שֶׂ֨ה עַל־שַׂלְמָ֜ה עַל־כָּל־אֲבֵדָ֗ה אֲשֶׁ֤ר יֹאמַר֙ כִּי־ה֣וּא זֶ֔ה עַ֚ד הָֽאֱלֹהִ֔ים יָבֹ֖א דְּבַר־שְׁנֵיהֶ֑ם אֲשֶׁ֤ר יַרְשִׁיעֻן֙ אֱלֹהִ֔ים יְשַׁלֵּ֥ם שְׁנַ֖יִם לְרֵעֵֽהוּ׃ ס
