Biblia jako jedna księga

A jak mocno daliśmy wiarę tym księgom własnego narodu, widać po tym, co robimy. Bo przez tak wiele wieków, które już przeminęły, nikt nie był na tyle odważny, by cokolwiek do nich dodać, ująć coś z nich ani dokonać w nich jakichś zmian. Ale dla wszystkich Żydów stało się naturalne, od razu i od samego momentu narodzin, uważać te księgi za zawierające doktryny Boga i trwać przy nich, a jeśli dojdzie do takiej sytuacji, być gotowym za nie umrzeć (Dawne Dzieje Izraela)

Jakie księgi miał na myśli? Żyjący w I wieku n.e. historyk pisał:

Mamy tylko dwadzieścia dwie [księgi] zawierające historię całych dziejów, księgi, w które słusznie się wierzy; a spośród nich pięć to księgi Mojżesza, które zawierają prawo i najwcześniejsze tradycje od stworzenia ludzkości aż do jego (Mojżesza – red.) śmierci. Od śmierci Mojżesza do panowania Artakserksesa, króla Persji, następcy Kserksesa, ci prorocy, którzy żyli po Mojżeszu, spisywali historię wydarzeń, które miały miejsce w ich czasach, w trzynastu księgach. Pozostałe cztery teksty to hymny na cześć Boga i praktyczne wskazówki dla ludzi (Dawne Dzieje Izraela)

Tak więc Józef Flawiusz miał na myśli te same księgi, które obecnie znajdujemy w naszych Bibliach (różny jest tylko ich podział, np. Ks. Rut połączona była z Ks. Sędziów). Natomiast za kanoniczne nie były uznawane tzw. księgi deuterokanoniczne, obecne w kanonie katolickim czy prawosławnym.

Biblia (podział): Kanon Melitona z Sardes

W II w. n.e. Meliton z Sardes podał listę ksiąg, które jego zdaniem wchodziły w skład Starego Testamentu: pięć ksiąg Mojżesza (Rodzaju, Wyjścia, Liczb, Kapłańska, Powtórzonego Prawa), Jozuego, Sędziów, Rut, Królewskie (cztery księgi), Kronik (dwie), Psalmy Dawida, Przypowieści Salomona, także Mądrości, Kaznodziei, Pieśń nad Pieśniami, Hioba, Prorocy: Izajasza, Jeremiasza, dwunastu proroków, jedna księga; Daniel, Ezechiel, Ezdrasz – tak podawał Euzebiusz. Uczeni nie są zgodni, co oznacza Księga Mądrości – czy chodzi o współczesną deuterokanoniczną Księgę Mądrości, czy raczej (co bardziej prawdopodobne) Księgę Przysłów. Na liście również brak Księgi Estery. Księga Ezdrasza prawdopodobnie stanowiła część Księgi Nehemiasza, a Księga Lamentacji wchodziła w skład Ks. Jeremiasza. Wśród ksiąg Mojżeszowych Ks. Liczb jest wymieniana przed Ks. Kapłańską, co wydaje się nie być błędem (por. np. Lista Cheltenham/Mommsena z 2. połowy IV wieku).