Czym jest chrzest według Biblii? Jego kluczowe znaczenie dla wierzących w Chrystusa

Chrzest w dzisiejszych czasach stał się pewnym rytuałem inicjacyjnym dla nowo narodzonych dzieci, jedynie z zachowaniem pewnych zewnętrznych pozorów religijnego rytuału, ale mającego wszelkie znamiona powszechnego zwyczaju społecznego bez duchowej głębi. Podkreślmy zwyczaju jedynie religijnego i społecznego, bo nauka Biblii o chrzcie jest jeszcze inna, niż obecnie kojarzona przez wiele osób, które za punkt wyjścia uznają obecną formuł chrztu w kościołach.

Chrzest w Biblii: nakaz Pana Jezusa

Zwróćmy uwagę na dwa fragmenty i dwa z pozoru nieistotne szczegóły. Rozmowa Pana Jezusa z Nikodemem, która dotyczyła narodzin na nowo (bądź z góry, bo takie tłumaczenie greckiego słowa anoten jest uprawnione). Jednak posłuchajmy dokładnie, co mówi Pan Jezus:

Zaprawdę, zaprawdę powiadam ci: Kto nie narodzi się Z WODY i z Ducha, nie może wejść do królestwa Bożego

Narodzinom z Ducha towarzyszą więc narodziny z wody.

Przeczytajmy równie dokładnie inne słowa Pana Jezusa, które znajdują się w Ewangelii Marka (16:16):

Kto uwierzy i przyjmie chrzest, będzie zbawiony; a kto nie uwierzy, będzie potępiony.

Zwróćmy uwagę na charakterystyczną sekwencję. Najpierw mamy wiarę, a dopiero potem chrzest. Stawia to pod dużym znakiem zapytania popularny w naszym kraju zwyczaj chrztu niemowląt.

Aby dopełnić obraz podstaw tej nauki, zacytujmy tym razem Ewangelię Mateusza i nakaz naszego Pana (Mateusza 28:19):

Idąc tedy, nauczajcie wszystkie narody, chrzcząc je w imię Ojca, i Syna, i Ducha Świętego

Tym razem chrzest połączony jest z nauką, jak informuje kolejny werset, przestrzegania wszystkiego, co Pan Jezus nauczał.

Mamy więc solidną podstawę biblijną dla chrztu osoby świadomej (która uwierzyła), połączonej z poznaniem nauk Pana i przyjęciem Ducha Świętego.

Chrzest w Biblii: Czy potrzebny? „Godzi się nam wypełnić wszelką sprawiedliwość”

Wiele osób zna te wersety, traktując jednak dotychczasowy chrzest przyjęty jako niemowlę za wiążący. Zazwyczaj próbują kwestionować sensowność ponownego chrztu. Czy jednak tak ma postąpić uczeń Mesjasza? Uczmy się od naszego Pana, który powiedział do próbującego odwieść Go od zamiaru chrztu Jana Chrzciciela:

Ustąp teraz, bo godzi się nam wypełnić wszelką sprawiedliwość

Z tych słów bije pokora wobec tego, co zostało ustanowione przez Boga, a co stanowi wzór dla naśladujących Go wszystkich uczniów na przestrzeni wieków.

Spojrzymy też do pewnego wzorca biblijnego, który został zapisany w Starym Testamencie. Naaman, dowódca króla Syrii, otrzymał od Bożego proroka sposób na pozbycie trądu, jednak pogardliwie rzucił:

Czyż Abana i Parpar, rzeki Damaszku, nie są lepsze od wszystkich wód Izraela?

– tak wątpił poganin, najwidoczniej rozczarowany prostotą czynu, który miał wypełnić, by został uzdrowiony. Ostatecznie jednak zgodził się i…

„Poszedł więc i zanurzył się w Jordanie siedem razy, według słowa męża Bożego. I jego ciało stało się jak ciało małego dziecka, i został oczyszczony” (2 Królewska 5:14).

Nauka z tych przykładów to posłuszeństwo wobec czytelnego nakazu Boga i Pana Jezusa, który usłyszeliśmy, wymienionego w końcu wśród fundamentalnych nauk obowiązujących chrystian:

pokuta za uczynki martwe i [wyznanie] wiary w Boga, nauka o chrztach i nakładaniu rąk, o powstaniu z martwych i sądzie wiecznym (Hebrajczyków 6:1-2)

Chrzest w Biblii: praktyka pierwszej Eklezji

Dlatego też Piotr, kiedy usłyszał pytanie:

Cóż mamy czynić, bracia?

odpowiada takimi słowami:

Nawróćcie się i niech każdy z was przyjmie chrzest w imię Jezusa Chrystusa na odpuszczenie grzechów waszych. Wtedy też otrzymacie w darze Ducha Świętego (Dzieje 2:37-38).

Ich postępowanie sprowadza się nie tylko do mentalnego przyjęcia słów Ewangelii, ale publicznego świadectwa wyrażonego w chrzcie:

ci, którzy przyjęli jego naukę, zostali ochrzczeni (Dzieje 2:41).

Podobnie dworzanin króla etiopskiego od razu dał publiczne świadectwo wiary w Mesjasza chrztem, tak samo inni ludzie, jak czytamy w Dziejach Ap. 8:12:

A gdy uwierzyli Filipowi, który głosił o królestwie Bożym i o imieniu Jezusa Chrystusa, chrzcili się zarówno mężczyźni, jak i kobiety.

Tak wyglądała praktyka gminy chrześcijańskiej: głoszenie Słowa i jego przyjęcie, a następnie chrzest w imię Jezusa Chrystusa. Wspomniany eunuch, który wierzył w Boga Izraela (bo udał się przecież do Świątyni Jerozolimskiej), pytał tuż przed chrztem:

Oto mamy już wodę; czy stoi jeszcze coś na przeszkodzie, żebym mógł być ochrzczony?

Dziś wielu nominalnych chrześcijan być może na takie pytanie odpowiedziałoby, mówiąc o odbytym już chrzcie w wieku niemowlęcym. Tymczasem Filip odrzekł:

Nic, jeśli tylko wierzysz z całego serca (Dzieje 8:36).

Podobnie zwróćmy uwagę na sekwencję zdarzeń po wizji Pawła:

I natychmiast spadły z jego oczu jakby łuski, i zaraz przejrzał, a gdy wstał, został ochrzczony (Dzieje 9:18).

Tak samo stało się z kobietą o imieniu Lidia, która po wysłuchanie Ewangelii została ochrzczona (Dzieje 16:14-15), podobnie jak kilkanaście wersetów dalej pewien strażnik wraz z całym swoim domem. Wszystko to następuje po jego pytaniu:

Panowie, co mam czynić, żeby się zbawić?

W Dziejach Apostolskich 10 czytamy o Korneliuszu takie słowa:

Był to człowiek pobożny, z całym swoim domem żył w bojaźni Bożej, hojnie rozdawał ubogim jałmużnę i nieustannie modlił się do Boga.

Według obecnych kryteriów ów człowiek zapewne stwierdziłby: po cóż mi chrzest? Tymczasem on, jak i inni ludzie z narodów, zostali ochrzczeni, a towarzyszyło temu wylanie Ducha Św. (Dzieje 10:45-48).

Chrzest w Biblii i jego symbolika

Artykuł nie pretenduje do miana wyczerpującego studium chrztu, ale warto spojrzeć głębiej na symbolikę zanurzenia w imię Jezusa Chrystusa:

Bo wszyscy, którzy zostaliście ochrzczeni w Chrystusie, przyodzialiście się w Chrystusa (Galacjan 3:27)

– pisał Paweł, a w wersecie poprzedzającym czytamy o zostaniu synami Boga, dzięki wierze w Chrystusa. Kontekst mówi o staniu się nasieniem Abrahama i dziedzicami wielkiej obietnicy, którą otrzymał. Współgra to ze słowami Zachariasza, który mówił (Łukasza 1:69, Łukasza 1:73, Łukasza 1:74):

(69) I wzbudził nam róg zbawienia w domu Dawida, swego sługi;
(73) I przysięgę, którą złożył Abrahamowi, naszemu ojcu;
(74) Że nam da, abyśmy mu służyli bez lęku, wybawieni z ręki naszych nieprzyjaciół;

Bez chrztu jesteśmy poza przymierzem z Bogiem, stąd rozumiemy tę nagłość, jaka kierowała apostołami chrzczącymi tych, którzy uwierzyli.

Kiedy jesteśmy zanurzani pod wodę niejako umieramy, by po chwili wynurzyć się na powierzchnię, rozpaczliwie łapiąc oddech. Symbolika zmartwychwstania jest uderzająca. O tym pisał Paweł w Liście do Rzymian 6:5, 8:

⁽⁴⁾ Zostaliśmy więc pogrzebani z nim przez chrzest w śmierci, aby jak Chrystus został wskrzeszony z martwych przez chwałę Ojca, tak żebyśmy i my postępowali w nowości życia.

⁽⁵⁾ Jeśli bowiem zostaliśmy z nim wszczepieni w podobieństwo jego śmierci, to będziemy też z nim wszczepieni w podobieństwo zmartwychwstania;
(8) Jeśli więc umarliśmy z Chrystusem, wierzymy, że też z nim będziemy żyć

Bycie w Chrystusie w jego śmierci, a później w zmartwychwstaniu zostaje porównane do zbawienia nielicznych sprawiedliwych w Arce. Piotr pisał w o tym 1 Piotra 3:20-21:

(20) (…) za dni Noego raz oczekiwała Boża cierpliwość, kiedy budowano arkę, w której niewiele, to jest osiem dusz, zostało uratowanych przez wodę.
(21) Teraz też chrzest, będąc tego odbiciem, zbawia nas – nie jest usunięciem cielesnego brudu, ale odpowiedzią czystego sumienia wobec Boga – przez zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa;

Nie ma zbawienia poza Chrystusem i byciem w Chrystusie. Naszą publiczną manifestacją jest właśnie chrzest. Dni ostatnie są właśnie porównane do czasów Noego (Łukasza 17:26-27), kiedy to Noe wszedł do arki, natomiast wszystkich będących poza arką wygubił potop. Ów cień rzeczy przyszłych powinien przemówić do wyobraźni wszystkich ludzi.

Czytaj więcej: Czy Polikarp popierał chrzest niemowląt?

Chrzest w Biblii i jego właściwie zanurzenie. Prawdziwe znaczenie słowa

W powyższym artykule używałem konsekwentnie słowa „chrzest” ze względu na jego powszechność. Tymczasem rzeczownik pochodzi od greckiego „bautizo”, który oznacza zanurzenie, np. w klasycznej grece zanurzenie wiadra w studni, aby zaczerpnąć wodę. Jan Chrzciciel, zgodnie z opisem w Jana 3, wybrał miejsce na chrzest bo było tam dużo wody (Jana 3:23). Gdyby wystarczyło opryskanie wodą, nie trzeba byłoby szukać dużych zbiorników wodnych.

Chrzest nie oznacza więc spryskania wodą, ale zanurzenie w wodzie, co zgodne jest z biblijną symboliką:

Z Nim jesteście pogrzebani przez chrzest (Kolosan 2:12).

Słowa Pawła pokazują analogię ze śmiercią, o której wspominaliśmy. Najpierw zostajemy pogrążeni w grobie, wyczekując zmartwychwstania.

Podobna symbolika zawarta jest w Prawie. Kapłani musieli zostać obmyci wodą przed wejściem do przybytku. Jeden z żydowskich przekładów tak oddaje ks. Kapłańską 8:6:

Mosze przybliżył w oddaniu Aharona i jego synów i zanurzył ich w wodzie [mykwy].

Tak jak Izraelici byli obmywani z powodu nieczystości (por. np. Powtórzonego Prawa 23:11), tak chrzest/zanurzenie zostaje wymienione w kontekście zmycia grzechów. Słyszymy taki apel:

Ochrzcij się i obmyj z twoich grzechów, wzywając Jego imienia! (Dzieje 22:16)

Podobne słowa znajdujemy w wielu innych fragmentach, m.in. Tytusa 3:5:

nie ze względu na nasze sprawiedliwe czyny, ale dzięki swojemu miłosierdziu przez obmycie, które odradza, i przez odnowienie Duchem Świętym.

Dlatego wiara w Jezusa – Mesjasza i słowa Ewangelii, którą głosił, jest warunkiem tego, aby dostąpić zanurzenia, czyli rozpocząć Nowe Życie śladami Mistrza, a jednocześnie stać się uczestnikiem Przymierza, które Bóg zawarł ze swym ludem. Jego obietnica jest pewna. Dlatego autor Listu do Hebrajczyków 6:18 zapewnia nas:

jest niemożliwe, aby Bóg kłamał. Abyśmy mieli silną pociechę, my, którzy uciekliśmy, by pochwycić się zaoferowanej nam nadziei;