Spis treści
ἀφίστημι [aphistemi]
ἀφίστημι [aphistemi]
Pochodzi od ἵστημι (histemi).
Znaczenie ἀφίστημι [aphistemi]
opuścić, zostawić, odstąpić (od kogoś)
a) W sensie dosłownym słowo oznacza po prostu „opuścić” bądź „zostawić”.
b) Przenośnie „porzucić” czy „odstąpić” czyli odejść od wiary, np.:
1 Tymoteusza 4:1: „A Duch wyraźnie mówi, że w późniejszych czasach odstąpią niektórzy od wiary (…)”
W Hebrajczyków 3:12 znajduje się ostrzeżenie: Uważajcie, bracia, żeby w nikim z was nie było niegodziwego serca niewiary, które prowadzi do odstąpienia od Boga żyjącego (por. paragraf: Różnica między greką klasyczną poniżej)
Podobnie jak osoby z przypowieści (ziarno na skale), którzy nie mając korzenia, odpadają (Łukasza 8:13).
Porównaj:
- ἀποστασία (apostasia), z którego wprost pochodzi polskie apostazja.
- ale także: ἀποστάσιον (apostasion) – list rozwodowy
c) Odstąpić można również od rzeczy złej:
2 Tymoteusza 2:19: Niech odstąpi od nieprawości każdy, kto wzywa imienia Chrystusa
d) Odstąpienie w innym sensie znajduje się w 2 Koryntian 12:8, kiedy Paweł prosi Pana, aby ten odstąpił od niego, albo jak podają inne przekłady „oddalił go ode mnie”, czyli sprawił, że zniknie cierń (2 Koryntian 12:7).
e) W Dzieje 5:37 czytamy, że Judasz Galilejczyk „pociągnął” (lud za sobą) – tym razem słowo ma posmak rewolucyjny, oznaczając polityczny bunt. Z kolei religijny bunt znajdujemy w Dzieje 21:21 wraz z pokrewnym słowem ἀποστασία (apostasia) („odwodzisz od Mojżesza wszystkich Żydów”), gdzie Paweł oskarżony jest o odstąpienie od zasad Prawa Mojżeszowego.
Hebrajskie odpowiedniki ἀφίστημι [aphistemi]
W Septuagincie słowo użyte ponad 250 razy, użyte w tłumaczeniu ok. 40 różnych hebrajskich wyrazów, w tym:
- najczęściej: שׂוּר [sur]
- מָעַל [ma’al]: postępować niezgodnie z np. prawem czy obowiązkami: „Powstali przeciw królowi Ozjaszowi (…)” (2 Kronik 26:18)
- podobnie: ; פָּשַׁע [pasza] – zbuntować się, czy wykroczyć: „(…) odpuszczę wszystkie ich występki, którymi zgrzeszyli przeciw Mnie i wypowiedzieli mi posłuszeństwo” (Jeremiasza 33:8)
- podobnie: מָרַד [marad] – „Dwanaście lat służyli Kedorlaomerowi, a w trzynastym roku zbuntowali się” (Rodzaju 14:4)
Inne czasowniki: גָּאַל [ga’al]; דָּמַם [damam]; חָדַל [chadal]; כָּחַד [kachad]; מָאַס [ma’as]; מָסַס [masas]; מָרָה [mara]; נָגַשׁ [nagasz]; נָדַח [nadach]; נָתַק [natak]; סָתַר [satar]; עָדָה [ada]; עָתַק [atak]; רָחַק [rachak]; שׁוּב [szuw]; שָׁעָה [sza’a]; אָסַף [asaf], גָּלָה [gala], זְהַר [zehar], יָקַע [jaka], כָּרַת [karat], מוּשׁ [musz]; מָנַע [mana]; מָסַר [masar]; נֵבֶל [newel]; נָדַד [nadad]; נוּא [nu]; נָפַל [nafal]; סוּג [sug]; עָבַר [awar]; עָמַד [amad]; פָּחַד [pachad]; פָּתַר [patar]; שִׂים [sim]
Różnica między greką klasyczną
To, co różni użycie słowa od greki klasycznej, to jego religijny kontekst, kiedy to Bóg:
- odstępuje od ludzi (Sędziów 16:20 o Samsonie: „nie wiedział, że PAN odstąpił od niego”)
- cofa swoje dary, np. miłosierdzie (2 Samuela 7:15: „moje miłosierdzie nie odstąpi od niego”
Powodem jest odejście człowieka od Boga (Powtórzonego Prawa 32:15: „otyłeś, obrosłeś w tłuszcz, zgrubiałeś; opuściłeś Boga, który cię uczynił, i lekceważyłeś Skałę swego zbawienia”), np.
- poprzez gardzenie podarowaną ziemią (Liczb 14:31: „A wasze dzieci (…) wprowadzę i one zobaczą ziemię, którą wy wzgardziliście„)
- kult obcych Bogów (Powtórzonego Prawa 13:10: „chciał odwieść cię od PANA, twego Boga”)
- ogólnie zachowanie dalekie od moralnych Bożych standardów (Daniela 9:9: „Ale do Pana, naszego Boga, należą miłosierdzie i przebaczenie, choć zbuntowaliśmy się przeciwko niemu”)
Wszystko to jest tłem dla licznych nawoływań o odstąpienie od grzechu (Psalm 119:29: Odsuń ode mnie drogę nieprawości i według swego prawa okaż mi miłosierdzie/LXX)
Występowanie ἀφίστημι [aphistemi] w Biblii
Przypisy
* The New International Dictionary of New Testament Theology, red. Colin Brown
* Mounce’s Complete Expository Dictionary of Old and New Testament Words