Księga Izajasza jako jedna księga jednego autora

W swojej książce „Indivisible Isaiah” Rachel Margalioth przedstawia liczne dowody świadczące, że ks. Izajasza stanowiła jednolitą całość stworzoną przez jednego autora, wbrew poglądom przeważającej większości uczonych (którzy utrzymują, iż całość księgi została skompilowana przez trzech różnych redaktorów: Proto-Izajasz – Księga gróźb, czyli rozdziały 1-39, Deutero-Izajasz – Księga pocieszenia, czyli rozdziały 40-55, oraz Trito-Izajasz – Księga triumfu, czylu rozdziały 56-66).

Wśród innych zwolenników jednego autora księgi Margalioth wylicza innych żydowskich uczonych, m.in. S. D. Luzzatto, Aaron Kaminka czy Zvi Yavetz.

W poniższym tekście będziemy przedstawiali dowody świadczące za tym, że Ks. Izajasza stanowi jednolitą kompozycję jednego autora, posiłkując się argumentami przedstawianymi przez uczonych na przestrzeni lat. Argumenty przeciwko tej tezie przedstawimy w osobnym artykule.

Ben Syrach znał tylko jednego Izajasza

Syn Syracha (Jeszua Ben Sirach), żyjący w 2. połowie II wieku mędrzec i skryba w swojej księdze (będącej księgą deuterokanoniczną w Kościele Katolickim i Prawosławnym), tak wspomina Izajasza.

Syracha 48:22-25 (B. Poznańska)
(22) Bo Ezechiasz postępował słusznie i trzymał się mocno dróg Dawida według wskazań proroka Izajasza, który był wielki, a jego widzenie prawdziwe.
(23) Za swoich dni cofnął on słońce i królowi przedłużył życie.
(24) Potężnym duchem oglądał przyszłość i pocieszał strapionych Syjonu.
(25) Odsłaniał wydarzenia wieków przyszłych i sprawy ukryte, zanim się dokonały

Izajasz jest przedstawiany jako ta sama osoba, która wspierała króla Ezechiasza („Proto-Izajasz”), a jednocześnie pocieszała strapionych Syjonu (porównaj: Izajasza 61:3 – „Deutero-Izajasz”) czy prorokował o rzeczach przyszłych (również przede wszystkim „Deutero-Izajasz”). Jednak żydowski mędrzec, mimo że żył ledwie 300 czy 400 lat od czasu rzekomego powstania drugiej i trzeciej części księgi (pierwsza jest datowana na VIII wiek p.n.e.), nie miał wątpliwości, że całość wyszła spod pióra jednego proroka.

Septuaginta nie przedstawia Ks. Izajasza jako dwóch lub trzech osobnych ksiąg

Jak powszechnie się utrzymuje, tłumaczenie na grekę Ks. Izajasza powstało w II wieku p.n.e., jednak mimo tak wczesnego autorstwa brakuje przesłanek, aby autorzy zdawali sobie sprawę z odrębności poszczególnych części księgi.

Zwoje znad Morza Martwego świadczą przeciw teorii o dwóch/trzech częściach Ks. Izajasza

Na stronie ze zbiorami dokumentów znad Morza Martwego czytamy, że do czasu skopiowania zwoju Izajasza (125 r. p.n.e.) księga ta była uważana za jedną kompozycję. Warto podkreślić, że tzw. Wielki Zwój Izajasza (1QIsaa), największy i najlepiej zachowany z biblijnych zwojów, zawiera wszystkie 66 rozdziałów i jest najstarszym świadectwem autentyczności Księgi. Mimo nieistotnych zmian (alternatywna pisownia i warianty interpretacji, błędy skrybów itd.) w Księdze brak śladów świadczących, że ktokolwiek w tamtym okresie wierzył w podwójne lub potrójne autorstwo Izajasza.

Tematyka Księgi (40-66) świadczy o czasie powstania przed wygnaniem do Babilonu

Tematyka księgi wskazuje, że została napisana przed wygnaniem do Babilonu. Po powrocie Żydów bałwochwalstwo, tak mocno krytykowane przez Izajasza, nie jest już tak dużym problemem. Panuje powszechne przekonanie, że wygnanie było efektem idolatrii i następuje zwrot w kierunku Tory – to Prawo staje w centrum kultu judaizmu.

 Artykuł będzie rozbudowany – zapraszamy do odwiedzin w przyszłości 

Źródła

• The Indivisible Isaiah: Evidence for the Single Authorship of the Prophetic Bool, Rachel Margalioth, 1964 r.