Ewangelia Mateusza i Listy do Tesaloniczan: podobieństwa

Bernard Orchard w swojej pracy „The Order of the Synoptics” wskazuje na szereg podobieństw między Ewangelią Mateusza (oraz również dwoma pozostałymi ewangeliami synoptycznymi) a dwoma Listami do Tesaloniczan, co udowadniałoby wcześniejsze, niż się powszechnie zakłada, powstanie Ewangelii Mateusza.

Orchard pisze:

Przypadek 1 i 2 Listu do Tesaloniczan stanowi najlepszy i najbardziej wyraźny przykład adaptacji przez Pawła nauczania w zakresie eschatologii, którą znajdujemy głównie w Ew. Mateusza. Dlatego twierdzimy, że listy do Tesaloniczan zostały napisane podczas drugiej podróżny misyjnej Pawła w ciągu kilku tygodni jeden po drugim i że nie mogą być datowane na później niż A.D 51-52. Poniższy diagram wskazuje na zakres i właściwości możliwego polegania Pawła na tradycji synoptycznej w ogóle. Chociaż odniesienia do Ew. Łukasza i Marka są również podane z uwagi na uczynienie opracowania kompletnym, nikt nie przypisuje żadnej z nich bycia napisanym przed Listami do Tesaloniczan. Tak więc problem polega po prostu na zdecydowaniu, czy nauczanie greckiej Ewangelii Mateusza mogło być prawdziwym źródłem nauczania Pawła w tym przypadku.

Ewangelia Mateusza i Listy do Tesaloniczan: podobieństwa. Tabela

Ewangelia Mateusza i Listy do Tesaloniczan: podobieństwa

Ewangelia Mateusza i Listy do Tesaloniczan: podobieństwa

1 i 2 Tesaloniczan [werset] 1 i 2 Tesaloniczan [fraza grecka] Ew. Mateusza Ew. Łukasza Ew. Marka
1 Tesaloniczan 2:14-16

Czytaj treść
(14) Wy bowiem, bracia, staliście się naśladowcami kościołów Bożych, które są w Judei w Chrystusie Jezusie, bo wy to samo wycierpieliście od swoich rodaków, co i oni od Żydów;
(15) Którzy  zabili [αποκτειναντων]  i Pana Jezusa, i  swoich własnych proroków [τους προφητας] , i nas prześladowali; a nie podobają się Bogu i sprzeciwiają się wszystkim ludziom.
(16) Zabraniają nam zwiastować poganom, żeby ci nie byli zbawieni, aby zawsze dopełniali miary swoich grzechów; nadszedł bowiem na nich ostateczny gniew.
αποκτειναντων τους προφητας i inne podobieństwa Mateusza 23:31-39

Czytaj treść
(31) A tak sami sobie wystawiacie świadectwo, że jesteście synami tych, którzy pozabijali  proroków [τους προφητας]  .
(32) I wy dopełnijcie miary waszych ojców!
(33) Węże, plemię żmijowe! Jakże będziecie mogli uniknąć potępienia ognia piekielnego?
(34) Dlatego ja posyłam do was  proroków [προφητας]  , mędrców i uczonych w Piśmie. Niektórych z nich  zabijecie [ἀποκτείνω]  i ukrzyżujecie, a niektórych ubiczujecie w waszych synagogach i będziecie ich prześladować od miasta do miasta;
(35) Aby spadła na was wszelka krew sprawiedliwa przelana na ziemi, od krwi sprawiedliwego Abla aż do krwi Zachariasza, syna Barachiasza, którego zabiliście między świątynią a ołtarzem.
(36) Zaprawdę powiadam wam: Spadnie to wszystko na to pokolenie.
(37) Jeruzalem, Jeruzalem, które  zabijasz proroków [ἀποκτείνω / προφητας]   i kamienujesz tych, którzy są do ciebie posłani! Ile razy chciałem zgromadzić twoje dzieci, tak jak kokoszka gromadzi swe kurczęta pod skrzydła, a nie chcieliście!
(38) Oto wasz dom zostanie wam pusty.
(39) Mówię wam bowiem: Odtąd nie ujrzycie mnie, aż powiecie: Błogosławiony, który przychodzi w imieniu Pana.
Łukasza 11:49-51

Czytaj treść
(49) Dlatego też mądrość Boża powiedziała: Poślę do nich  proroków [προφητας]  i apostołów, a niektórych z nich będą  zabijać [ἀποκτείνω]  i prześladować;
(50) Aby dopominano się od tego pokolenia krwi wszystkich  proroków [προφητας] , która została przelana od założenia świata;
(51) Od krwi Abla aż do krwi Zachariasza, który zginął między ołtarzem a świątynią. Doprawdy, mówię wam, dopominać się jej będą od tego pokolenia.
1 Tesaloniczan 4:16

Czytaj treść
Gdyż sam Pan z okrzykiem, z głosem archanioła i dźwiękiem  trąby Bożej [σαλπιγγι θεου]  zstąpi z nieba, a zmarli w Chrystusie powstaną pierwsi.
σαλπιγγι θεου Mateusza 24:31

Czytaj treść
Pośle on swoich aniołów z potężnym głosem  trąby [σάλπιγγος]  i zgromadzą jego wybranych z czterech stron świata, od jednego krańca nieba aż do drugiego.
1 Tesaloniczan 4:17

Czytaj treść
Potem my, którzy pozostaniemy żywi, razem z nimi będziemy porwani w obłoki, w powietrze, na  spotkanie [απαντησιν]  Pana, i tak zawsze będziemy z Panem.
απαντησιν Mateusza 25:6

Czytaj treść
O północy zaś rozległ się krzyk: Oblubieniec idzie, wyjdźcie mu na  spotkanie [απαντησιν] !
1 Tesaloniczan 5:1

Czytaj treść
 A o czasach [περι δε των χρονων]  i porach, bracia, nie potrzebujecie, aby wam pisano.
περι δε των χρονων i inne podobieństwa Mateusza 24:36

Czytaj treść
 Lecz o tym [περι δε τῆς]  dniu i godzinie nikt nie wie, nawet aniołowie niebiescy, tylko sam mój Ojciec.
Marka 13:32

Czytaj treść
 Lecz o tym [περι δε τῆς]  dniu i godzinie nikt nie wie, ani aniołowie, którzy są w niebie, ani Syn, tylko Ojciec.
1 Tesaloniczan 5:1
1 Tesaloniczan 5:3
Czytaj treść
(1)  A o [περι δε]  czasach i porach, bracia, nie potrzebujecie, aby wam pisano. (3) Bo gdy  będą mówić [λέγωσιν] : Pokój i bezpieczeństwo – wtedy przyjdzie na nich nagła zguba, jak bóle na kobietę brzemienną, i nie ujdą.
περι δε . . . λεγωσιν . . . αυτοις, i inne podobieństwa Mateusza 24:36
Mateusza 24:38
Czytaj treść
(36)  Lecz o tym [περι δε τῆς]  dniu i godzinie nikt nie wie, nawet aniołowie niebiescy, tylko sam mój Ojciec.(38) Jak bowiem za tych dni przed potopem jedli i pili, żenili się i za mąż wydawali aż do tego dnia, w którym Noe wszedł do arki;
1 Tesaloniczan 5:2

Czytaj treść
Sami bowiem dokładnie wiecie, że dzień Pana przyjdzie jak  złodziej w nocy [κλέπτης / νυχτι] .
κλέπτης τν νυχτι i inne podobieństwa Mateusza 24:42-43

Czytaj treść
(42) Czuwajcie więc, ponieważ nie wiecie, o której godzinie wasz Pan przyjdzie.

(43) A to wiedzcie, że gdyby gospodarz wiedział, o jakiej porze ma przyjść  złodziej [κλέπτης] , czuwałby i nie pozwoliłby włamać się do swego domu.

Łukasza 12:39-40

Czytaj treść
(39) A to wiedzcie, że gdyby gospodarz znał godzinę, o której ma przyjść  złodziej [κλέπτης] , czuwałby i nie pozwoliłby włamać się do swego domu

(40) Dlatego i wy bądźcie gotowi, bo Syn Człowieczy przyjdzie o godzinie, której się nie spodziewacie.

1 Tesaloniczan 5:3

Czytaj treść
Bo gdy będą mówić: Pokój i bezpieczeństwo – wtedy  przyjdzie [εφισταται]  na nich  nagła [αιφνιδιος]  zguba, jak bóle na kobietę brzemienną, i nie ujdą.
αιφνιδιος . . . εφισταται, i inne podobieństwa Łukasza 21:34-36

Czytaj treść
(34) A strzeżcie się, aby snać nie były obciążone serca wasze obżarstwem i opilstwem i pieczołowaniem o ten żywot, a  nagle [αἰφνίδιος]  by na was  przyszedł [ἐπιστῇ]  ten dzień. [werset 34. z wydania z 1612 r.]

(35) Jak sidło bowiem  przyjdzie [ἐπεισελεύσεται]  na wszystkich, którzy mieszkają na powierzchni całej ziemi.

(36) Dlatego czuwajcie, modląc się w każdym czasie, abyście byli godni uniknąć tego wszystkiego, co ma nadejść, i stanąć przed Synem Człowieczym.

1 Tesaloniczan 5:6-7

Czytaj treść
(6) Nie śpijmy więc jak inni, ale  czuwajmy [γρηγορωμεν]  i bądźmy trzeźwi.

(7) Ci bowiem, którzy śpią, w nocy śpią, a ci, którzy się upijają, w nocy  się upijają [μεθυουσιν] .

γρηγορωμεν… μεθυουσιν Mateusza 24:42
Mateusza 24:49
Czytaj treść
(42)  Czuwajcie [Γρηγορεῖτε]  więc, ponieważ nie wiecie, o której godzinie wasz Pan przyjdzie.(49) I zacznie bić współsługi, jeść i pić z  pijakami [μεθυόντων] ;
Łukasza 12:37
Łukasza 12:45
Czytaj treść
(37) Błogosławieni ci słudzy, których pan, gdy przyjdzie, zastanie  czuwających [γρηγοροῦντας] . Zaprawdę powiadam wam, że się przepasze i posadzi ich za stołem, a obchodząc, będzie im usługiwał.(45) Ale jeśli ten sługa powie w swoim sercu: Mój pan zwleka ze swoim przyjściem, i zacznie bić sługi i służące, jeść, pić i  upijać się [μεθύσκεσθαι] ;
[Marka 13:35]
Czytaj treść
(35)  Czuwajcie [γρηγορεῖτε]  więc, bo nie wiecie, kiedy pan domu przyjdzie: wieczorem czy o północy, gdy pieją koguty czy rano;
2 Tesaloniczan 1:10
Czytaj treść
 Gdy [οταν]  przyjdzie,  aby był uwielbiony [ενδοξασθηναι]  w swoich świętych i podziwiany w tym dniu przez wszystkich wierzących, ponieważ wśród was uwierzono naszemu świadectwu.
οταν . . . ενδοξασθηναι Mateusza 24:30
Mateusza 25:31 i dalej
Czytaj treść
(30) Wówczas ukaże się na niebie znak Syna Człowieczego. Wtedy będą lamentować wszystkie ludy ziemi i ujrzą Syna Człowieczego przychodzącego na obłokach niebieskich z mocą i wielką  chwałą [δόξης] .(31)  Gdy [οταν]  Syn Człowieczy przyjdzie w swojej  chwale [δόξῃ]  i wszyscy święci aniołowie z nim, wtedy zasiądzie na tronie swojej chwały.
Łukasza 21:27

Czytaj treść
Wtedy ujrzą Syna Człowieczego, przychodzącego w obłoku z mocą i wielką  chwałą [δόξης] .
[Marka 13:26-32]
Czytaj treść
(26) A wtedy ujrzą Syna Człowieczego przychodzącego w obłokach z wielką mocą i  chwałą [δόξης] .
(27) Wówczas pośle swoich aniołów i zgromadzi swoich wybranych z czterech stron świata, od krańca ziemi aż do krańca nieba.
(28) A od drzewa figowego uczcie się przez podobieństwo:  Gdy [οταν]  już jego gałąź staje się miękka i wypuszcza liście, poznajecie, że lato jest blisko
(29) Tak i wy,  gdy [οταν]  ujrzycie, że to się dzieje, wiedzcie, że jest blisko, u drzwi.
(30) Zaprawdę powiadam wam: Nie przeminie to pokolenie, aż się to wszystko stanie.
(31) Niebo i ziemia przeminą, ale moje słowa nie przeminą.
(32) Lecz o tym dniu i godzinie nikt nie wie, ani aniołowie, którzy są w niebie, ani Syn, tylko Ojciec.
2 Tesaloniczan 2:1

Czytaj treść
Prosimy was, bracia, przez wzgląd na przyjście naszego Pana Jezusa Chrystusa i nasze  zgromadzenie się [ἐπισυναγωγῆς]  przy nim;
ἐπισυναγωγῆς Mateusza 24:31

Czytaj treść
Pośle on swoich aniołów z potężnym głosem trąby i  zgromadzą [ἐπισυνάξουσιν]  jego wybranych z czterech stron świata, od jednego krańca nieba aż do drugiego.

 

Marka 13:27

Czytaj treść
Wówczas pośle swoich aniołów i  zgromadzi [ἐπισυνάξει]  swoich wybranych z czterech stron świata, od krańca ziemi aż do krańca nieba.
2 Tesaloniczan 2:2

Czytaj treść
Abyście  nie  tak łatwo dali się zachwiać w waszym umyśle  i zatrwożyć się [μηδη θροεισθαι]  ani przez ducha, ani przez mowę, ani przez list rzekomo przez nas pisany, jakoby już nadchodził dzień Chrystusa.
μηδη θροεισθαι Mateusza 24:6

Czytaj treść
Usłyszycie też o wojnach i pogłoski o wojnach. Uważajcie, abyście się  nie trwożyli [μὴ θροεῖσθε] . Wszystko to bowiem musi się stać, ale to jeszcze nie koniec.
Marka 13:7

Czytaj treść
Gdy więc usłyszycie o wojnach i pogłoski o wojnach,  nie lękajcie się [μὴ θροεῖσθε] . To musi się stać, ale to jeszcze nie koniec.
2 Tesaloniczan 2:3

Czytaj treść
 Niech was nikt  w żaden sposób  nie zwodzi [μη τις υμας εξαπατηση] . Ten dzień bowiem nie nadejdzie, dopóki najpierw nie przyjdzie odstępstwo i nie objawi się człowiek grzechu, syn zatracenia;
μη τις υμας εξαπατηση Mateusza 24:4

Czytaj treść
I odpowiedział im Jezus: Uważajcie,  aby was ktoś nie zwiódł [μή τις ὑμᾶς πλανήσῃ] .
[Łukasza 21:8]
Czytaj treść
A on odpowiedział: Uważajcie,  abyście nie zostali zwiedzeni [μὴ πλανηθῆτε] . Wielu bowiem przyjdzie pod moim imieniem i będą mówić: Ja jestem Chrystusem, oraz: Nadchodzi czas. Nie idźcie więc za nimi.
Marka 13:5

Czytaj treść
A Jezus w odpowiedzi zaczął im mówić: Uważajcie,  aby was ktoś nie zwiódł [mē τις ὑμᾶς πλανήσῃ] .
2 Tesaloniczan 2:7-10

Czytaj treść
(7) Tajemnica  nieprawości [της ανομιας]  bowiem już działa. Tylko że ten, który teraz przeszkadza, będzie przeszkadzał, aż zostanie usunięty z drogi.
(8) Wówczas pojawi się ów  niegodziwiec [ὁ ἄνομος] , którego Pan zabije duchem swoich ust i zniszczy blaskiem swego przyjścia.
(9) Niegodziwiec przyjdzie za sprawą szatana, z całą mocą, wśród znaków i fałszywych cudów;
(10) Wśród wszelkiego zwodzenia nieprawości wobec tych, którzy giną, ponieważ nie przyjęli miłości prawdy, by zostali zbawieni.
της ανομιας i inne podobieństwa Mateusza 24:12

Czytaj treść
A ponieważ wzmoże się  nieprawość [τὴν ἀνομίαν] , miłość wielu oziębnie.
2 Tesaloniczan 2:8

Czytaj treść
A wtedy zostanie objawiony ten niegodziwiec, którego Pan Jezus zabije tchnieniem swoich ust i zniszczy wyraźnym  objawieniem swojego przyjścia [επιφανεια της παρουσιας].  (werset zacytowany z Przekładu Dosłownego Biblii Ewangelicznej)
επιφανεια της παρουσιας Mateusza 24:27

Czytaj treść
Jak bowiem błyskawica pojawia się na wschodzie i jest widoczna aż na zachodzie, tak będzie z  przyjściem [παρουσία]  Syna Człowieczego.
2 Tesaloniczan 2:9-10

Czytaj treść
(9) Niegodziwiec przyjdzie za sprawą szatana, z całą mocą, wśród znaków i  fałszywych cudów [τερασιν ψευδους] ;
(10) Wśród wszelkiego zwodzenia nieprawości wobec tych, którzy giną, ponieważ nie przyjęli miłości prawdy, by zostali zbawieni.
τερασιν ψευδους i inne podobieństwa Mateusza 24:24

Czytaj treść
Powstaną bowiem  fałszywi [ψευδό]  Chrystusowie i  fałszywi [ψευδο]  prorocy i będą czynić wielkie znaki i  cuda [τέρατα] , żeby zwieść, o ile można, nawet wybranych.
Marka 13:22

Czytaj treść
Powstaną bowiem  fałszywi [ψευδό]  Chrystusowie i  fałszywi [ψευδο]  prorocy i będą czynić znaki i  cuda [τέρατα] , aby zwieść, o ile można, nawet wybranych.
Uwaga: odniesienia w nawiasach wskazują na słabe lub całkowite podobieństwo, Czasami zdarza się, że Marek lub Łukasz są paralelni do Mateusza, nie będąc paralelni do Pawła, na przykład: Łukasza 17:24 = Mateusza 24:27, gdy tymczasem Mateusza 24:27 = 2 Tesaloniczan 2:8, a nie ma bezpośredniej paraleli między Łukasza 17:24 i 2 Tesaloniczan 2:8. W takich przypadkach paralela nie została podana powyżej, ponieważ zajmujemy się bezpośrednimi paralelami między Listami do Tesaloniczan a każdą z ewangelii.

wersety biblijne poniżej zacytowane za: Uwspółcześniona Biblia Gdańska (z dwoma wyjątkami)

(Bernard Orchard in Orchard i Harold Riley, The Order of the Synoptics: Why Three Synoptic Gospels? [Macon, Ga: Mercer University Press, 1987], 119 s. 

czytaj całą Ew. Mateusza 25

czytaj całą Ew. Mateusza 24

czytaj całą Ew. Mateusza 23

Tagi