Czy Adam i Ewa zjedli w raju jabłko?

Czy Adam i Ewa zjedli w raju jabłko?

Czy Adam i Ewa zjedli w raju jabłko? Co mówi Biblia

Czy Adam i Ewa zjedli w raju jabłko? Pytanie wydaje się być oczywiste. Część osób niemal odruchowo potwierdzi, a część… z zakłopotaniem spojrzy na pytającego. Bo tak naprawdę nie wiadomo. Biblia wspomina jedynie o owocu. A słowo תַּפּוּחַ (tapua), opisujące jabłoń, pojawia się dopiero w Pieśni nad Pieśniami. Poza tym nic nie wskazuje, że mogło to być jabłko.

W Ks. Rodzaju 3:3 Ewa mówi:

tylko o owocach z drzewa, które jest w środku ogrodu, Bóg powiedział: Nie wolno wam jeść z niego, a nawet go dotykać, abyście nie pomarli.

Słowo, które jest użyte w oryginale, to פְּרִי (peri), czyli po prostu owoc. Kiedy katolicy odmawiają popularną modlitwę, powtarzając „Błogosławiony owoc żywota Twojego Jezus”, niekoniecznie zdają sobie sprawę, że chodzi również o to samo słowo w języku hebrajskim, które Ewa wymieniła w rozmowie z wężem. W Ks. Powtórzonego Prawa obietnica Boga dla Izraelitów brzmi:

Pobłogosławi owoc twojego łona i owoc twojego pola (Powtórzonego Prawa 7:13)

Taka sama obietnica pada w stosunku do przyszłego Mesjasza, który miał się narodzić:

Jahwe złożył Dawidowi przysięgę i nie cofnie swego słowa: „Owoc żywota Twojego osadzę na tronie Twoim. (Psalm 132:11; BT II)

Tym razem Biblia Tysiąclecia zostawia słowo „potomek”, ale w oryginale mamy „peri”, czyli po prostu „owoc” – przenośne słowo na potomka. Ale w modlitwie został „owoc”, bynajmniej nie zakazany.

Czy Adam i Ewa zjedli w raju jabłko? Co mówią rabini

O jabłku nie ma mowy też w Talmudzie, mimo że jego autorzy lubili wzbogacać o barwne szczegóły dobrze znane biblijne historie. Jednak jeszcze w 500 roku n.e., nie dopatrzyli się w Edenie jabłka. Zaproponowali za to figę. Powód? Bóg dał Adamowi i Ewie liście figowe, by mogli się okryć (figa to w ogóle pierwszy owoc wspomniany w Biblii).

Nie zabrakło innych ciekawych skojarzeń. Rabini zastanawiali się, czy przypadkiem nie chodzi o… pszenicę. Tym razem na trop zakazanego… zboża naprowadziło ich podobne brzmienie słów: חִטָּה (chita) pszenica brzmi niemal jak חָטָא (chata), czyli grzech.

Ostatnim kandydatem był etrog, czyli cytron, który wygląda tak:

Czy Adam i Ewa zjedli w raju jabłko? / etrog / Wikipedia (CC BY-SA 3.0)

Cierpki, wyglądający jak cytryna owoc, jadany jest podczas jesiennego święta Sukkot, kiedy Żydzi na kilka dni przenoszą się do szałasów, by upamiętnić swoją tułaczkę z Egiptu do Ziemi Obiecanej.

Samo jabłko nie wygląda na prawdopodobnego kandydata na „zakazany owoc” z prozaicznego powodu. Nie pochodzi z Bliskiego Wschodu, gdzie miał być usytuowany Raj. Jego korzenie są zdecydowanie bardziej skromne. Jak donosi badanie magazynu Nature Communications, jabłko wywodzi się z Kazachstanu.

Pytany przez LiveScience profesor i jednocześni rabin Ari Zivotofsky z Uniwersytetu Bar-Ilan zaprzecza, jakoby Żydzi byli odpowiedzialni za umieszczenie jabłka w swoich świętych tekstach w centrum znanej historii biblijnej.

Czy Adam i Ewa zjedli w raju jabłko? Co mówi Kościół

Skąd zatem kazachskie jabłko w Edenie? Wszystkie drogi prowadzą do Rzymu. W 382 r. papież Damazy zlecił Hieronimowi nie tylko asystowanie przy zakończeniu schizmy antiocheńskiej, ale także przetłumaczenie Biblii na łacinę. Hieronim zabrał się do dzieła, ale już w 3. rozdziale księgi Rodzaju czekała na niego pułapka: jabłko – malum skojarzyło mu się ze słowem „zły”, które w jednej z form brzmi właśnie „malum”. Robert Appelbaum, profesor z Uniwersytetu Uppsala, tłumaczy, że „malum”, oprócz tego, że oznacza jabłko, to ogólny termin na jakikolwiek owoc – tak podawały słowniki do XVII wieku. Appelbaum podejrzewa, że Hieronim wykorzystał tutaj grę słów. Problem w tym, że funkcjonowała ona w łacinie, języku zupełnie nieznanym bohaterom Biblii.

Czy Adam i Ewa zjedli w raju jabłko? Na obrazie „upadek człowieka” – tu jeszcze Ewa sięga po granat

Artyści nie zawsze stosowali się do Hieronimowego dictum. I tak Hubert i Jan van Eyck odwzorowali na Ołtarzu Gandawskim „zakazany owoc” jako cytron, Defendente Ferrari („Ewa kuszona przez węża”) jako morelę, a Peter Paul Rubens („Upadek człowieka) jako granat. Ale na to, że w powszechnej świadomości Adam i Ewa zjedli jabłko, a nie np. morelę, czy broń Boże, pszenicę, największy wpływ miał bodaj John Milton i jego „Raj utracony”, opublikowany w 1667 r., gdzie angielski poeta zakazany owoc identyfikuje właśnie jako jabłko.

Jak widzimy, droga od „owocu” do „jabłka” nie była usłana różami. Jednak po latach tożsamość rajskiego owocu przeniknęła na dobre do świadomości, a nawet do ogrodnictwa i Bogu ducha winna jedna z odmian jabłoni została nazwana „rajską jabłonią”. Tak czy inaczej największy problem z tożsamością w Edenie ma nie sam owoc, ale wąż, który dla chrześcijan stał się synonimem szatana, ale to temat na zupełnie inne opowiadanie…

źródło: Live Science