Spis treści
Księga Barucha 3: tekst
Hymn o mądrości (w. 15-38)
Księga Barucha 3:38
Potem była widziana na ziemi i przebywała wśród ludzi.
Księga Barucha 3: komentarze
Księga Barucha 3:38: Dwie możliwości
Gramatycznie możliwe również tłumaczenie: „był widziany na ziemi i przebywał wśród ludzi” w odniesieniu do Boga (poprzedni werset). W późniejszej tradycji kościelnej oba tłumaczenie były interpretowane razem (Chrystus jako Mądrość, a jednocześnie Bóg). W IV-wiecznym piśmie „Dialog Atanazego i Zacheusza” chrześcijanin Atanazy wypowiada taką kwestię, nawiązując do powyższego fragmentu:
Sama Mądrość, będąc jedynym i prawdziwym Bogiem z Boga, ponieważ ludzie ginęli, zapragnęła ukazać się na ziemi i żyć z ludźmi (por. Barucha 3:38), aby przez siebie z woli Ojca zbawić rodzaj ludzki. A oddzieliwszy Dziewicę Marię, wziął od niej ciało, aby żyjąc cieleśnie z ludźmi, przez to zbawić rodzaj ludzki (Dialog Atanazego i Zacheusza 21)
To tylko przykład. „Wielu ojców greckich i łacińskich z IV wieku odwoływało się do tych wersetów (Barucha 3:36-38) jako do proroctwa wcielenia Syna Bożego” (np. Amfiloch z Ikonium czy Grzegorz z Nazjanzu) 1.
Tekst na pewno wykorzystuje personifikację mądrości, znaną również z Księgi Przysłów 8:31 czy Księgi Mądrości 9:10 („Ześlij ją (mądrość – red.) ze świętych niebios, poślij ją od tronu Twej chwały, tak by stała się towarzyszką moich trudów i abym poznał, w czym masz upodobanie” / P. Ekum.); podobnie brzmi Ewangelia Jana 1:14. W kontekście powstawania Księgi zapewne chodzi o mądrość, która „zamieszkała na ziemi” w postaci prawa danego Izraelowi (por. następny werset w tej księdze – Barucha 4:1: Oto Księga Przykazań Bożych i Prawo trwające na wieki. Wszyscy, którzy są jej wierni, żyć będą, a zginą ci, którzy od niej odchodzą).
Biblia Poznańska zauważa w komentarzu, że „przekłady Wulgaty i Septuaginty niesłusznie (podkreślenie red.) oddały występujące tu greckie czasowniki w rodzaju męskim („zjawił się”, „przebywał”), sugerując przez to objawienie się Mesjasza a nie mądrości”. Co ciekawe, Katechizm Kościoła Katolickiego 142 podaje:
Bóg niewidzialny w nadmiarze swej miłości zwraca się do ludzi jak do przyjaciół i obcuje z nimi, by ich zaprosić do wspólnoty z sobą i przyjąć ich do niej
A np. drugie wydanie Katechizmu po angielsku 2 w przypisie do tych słów podaje właśnie Barucha 3:38 w tłumaczeniu Wulgaty.
