Spis treści
Cuda zmartwychwzbudzenia
- Eliasz przywraca życie synowi wdowy z Sarepty (1 Królewska 17:22: „I PAN wysłuchał głosu Eliasza. Dusza dziecka wróciła do niego i ożyło”)
- Elizeusz przywraca do życia syna Szunamitki (2 Królewska 4:35: „Potem wyszedł od niego, przechadzał się po domu tam i z powrotem, po czym wstąpił do pokoju i położył się na nim. Wtedy chłopiec kichnął siedem razy i otworzył oczy„)
Proroctwo o zmartwychwstaniu u Daniela
Daniela 12:2-3
(2) A wielu z tych, którzy śpią w prochu ziemi, obudzi się, jedni do życia wiecznego, a drudzy ku hańbie i wiecznej pogardzie.
(3) Ci, którzy są mądrzy, będą świecić jak blask firmamentu, a ci, którzy przyprowadzili wielu do sprawiedliwości – jak gwiazdy na wieki wieków.
Zapowiedź zmartwychwstania u Izajasza
Izajasza 26:19
Twoi umarli ożyją, wraz z moim trupem powstaną.
Ocućcie się i śpiewajcie, wy, którzy spoczywacie w prochu! Twoja rosa bowiem będzie jak rosa na ziołach, a ziemia wyda umarłych.
Zapowiedź zmartwychwstania u Hioba
Hioba 33:24-30
(24) Wtedy zlituje się nad nim i powie: Wybaw go od zejścia do dołu, bo znalazłem okup.
(25) I jego ciało odzyska dziecięcą świeżość, wróci do dni swojej młodości.
(26) Będzie się modlił do Boga i on przyjmie go łaskawie, ujrzy jego oblicze z radością i przywróci człowiekowi jego sprawiedliwość;
(27) Spojrzy na ludzi i jeśli ktoś powie: Zgrzeszyłem, wypaczyłem to, co prawe, i to nie było dla mnie korzystne;
(28) On wybawi jego duszę od zejścia do dołu, a jego życie ujrzy światło.
(29) Wszystko to czyni Bóg z człowiekiem kilkakrotnie; (30)
Aby odwrócić jego duszę od dołu i aby był oświecony światłem żyjących.
Zapowiedź zbawienia ze strony Mesjasza
Izajasza 53:8-12
(8) Został zabrany z więzienia i z sądu.
Kto wypowie jego pokolenie? Został bowiem wyrwany z ziemi żyjących i zraniony za przestępstwo mojego ludu.
(9) I wyznaczono mu grób z niegodziwcami, a z bogaczami była jego śmierć, choć nieprawości nie uczynił ani nie znaleziono fałszu w jego ustach.
(10) Lecz spodobało się PANU zetrzeć go i zgnębić.
A po złożeniu swojej duszy na ofiarę za grzech, ujrzy swoje potomstwo, przedłuży swoje dni i to, co się podoba PANU, przez jego rękę szczęśliwie się spełni.
(11) Z udręki swojej duszy ujrzy owoc i nasyci się.
Mój sprawiedliwy sługa swoim poznaniem usprawiedliwi wielu, bo sam poniesie ich nieprawości.
(12) Dlatego dam mu dział wśród wielkich, aby dzielił się zdobyczami z mocarzami, ponieważ wylał swoją duszę na śmierć.
Został zaliczony do przestępców, sam poniósł grzech wielu i wstawił się za przestępcami.
Dolina suchych kości u Ezechiela
Ezechiela 37:1-14
Talmud pozostawał sceptyczny, czy chodzi o realne zmartwychwstanie (Sanhedryn 92b: „Przedstawiony przez Ezechiela obraz suchych kości, które ożyły, był przypowieścią, z której nie można wywnioskować nic na temat natury zmartwychwstania”), widziano raczej narodową restytucję Izraela. Jednak również w tradycji żydowskiej nie brak nawiązań do Ezechiela jako realnego cielesnego zmartwychwstania.
Aluzje do zmartwychwstania
Powtórzonego Prawa 32:39
To Ja, który zabijam i daję życie, gdy zranię, to Ja także uzdrawiam, nikt bowiem nie jest wyjęty spod Mej władzy!
W Pesachim 68a czytamy o tym wersecie:
Innymi słowy, werset ten oznacza, że tak jak Bóg uzdrowi tych samych ludzi, których zranił, tak też ożywi tych, których uśmiercić
1 Samuela 2:6
PAN zabija i ożywia, wprowadza do grobu i wyprowadza.
Por. 2 Królewska 5:7 (” król Izraela (…) powiedział: Czy ja jestem Bogiem, abym mógł uśmiercać i ożywiać, że ten posyła do mnie, abym uzdrowił człowieka z trądu?”)
Psalm 27:13
Ja wierzę, że ujrzę dobroć PANA w krainie żyjących.
Psalm 30:3
PANIE, wyprowadziłeś moją duszę z piekła (szeolu – red.), zachowałeś mnie przy życiu, abym nie zstąpił do dołu
Psalm 49:15
Ale Bóg wykupi moją duszę z mocy grobu, bo mnie przyjmie.
Psalm 56:13
Ocaliłeś bowiem moją duszę od śmierci, a moje nogi od upadku, abym chodził przed Bogiem w światłości żyjących.
Psalm 71:20
Zesłałeś na mnie wielkie i ciężkie utrapienia, lecz znowu przywrócisz mi życie i z głębi ziemi znów mnie wydobędziesz.
Psalm 103:3-4
(3) On przebacza wszystkie twoje nieprawości, on uzdrawia wszystkie twoje choroby; (4) On wybawia twoje życie od zguby, on cię koronuje miłosierdziem i wielką litością.
Psalm 116:9
Będę chodził przed obliczem PANA w ziemi żyjących.
Psalm 142:5-7
(5) PANIE, wołam do ciebie, mówiąc: Ty jesteś moją nadzieją, ty jesteś moim udziałem w ziemi żyjących.
(6) Wysłuchaj mego wołania, bo jestem bardzo udręczony; ocal mnie od moich prześladowców, bo są mocniejsi ode mnie.
(7) Wyprowadź moją duszę z więzienia, abym chwalił twoje imię; sprawiedliwi otoczą mnie, gdy okażesz mi dobroć.
Psalm 143:11
Ożyw mnie, PANIE, dla twojego imienia; ze względu na twoją sprawiedliwość wyprowadź moją duszę z utrapienia.
Większość współczesnych komentatorów biblijnych odczytuje takie opisy jako poezję, a nie realną zapowiedź zmartwychwstania („przywrócisz mi życie i z głębi ziemi znów mnie wydobędziesz”), ale motyw przywrócenia do życia doskonale harmonizuje z czytelnymi opisami powyżej jak ten w Izajasza 26:19.
Izajasza 38:17
Oto w czasie pokoju zaznałem ciężkiej goryczy, ale z miłości do mojej duszy wyrwałeś ją z dołu zniszczenia, gdyż rzuciłeś za siebie wszystkie moje grzechy.
Modlitwa Ezechiasza brzmi niczym opis zmartwychwstania, jednak wiemy, że chodziło o opis wydłużenia życia króla. Podsumowując życie Ezechiasza, możemy zauważyć, że typologicznie wskazuje na śmierć i zmartwychwstanie Chrystusa (więcej w naszym nagraniu – zobacz więcej).
Analogie w tekstach pozabiblijnych
Uczeni zauważają wiele analogii między literaturą Starożytnego Bliskiego Wschodu a poezją biblijną. W „Modlitwie Lamentacji do Isztar”, czytamy, że „wystarczy, iż Isztar spojrzy, a ten, kto umarł, powstaje. W babilońskim „Poemacie o cierpiącym sprawiedliwym” Marduk przywraca do życia. „Kto oprócz Marduka przywraca do życia swoich zmarłych? Kto oprócz boginii Sarpanitum daje życie? Marduk może przywrócić życie z grobu. Sarpanitum wie, jak uratować przed zniszczeniem”.
Motyw zabrania do nieba
Oddzielnym tematem jest temat wzięcia przez Boga:
- Henocha (Rodzaju 5:24: Henoch chodził z Bogiem, a potem już go nie było, bo Bóg go zabrał)
- Eliasza (2 Królewska 2:1: I kiedy PAN miał unieść Eliasza wśród wichru do nieba
Obydwie sytuacje mogą w proroczy sposób wskazywać na późniejsze wniebowstąpienie Jezusa.