Kult obrazów i rzeźb, idolatria i bałwochwalstwo

Tło historyczne

Początki kultu

• Rozpowszechnianie się kultu od IV wieku ,,Niezbitym faktem jest, że od wieku IV rozpowszechniał się kult obrazów świętych. Już w wieku V– VI był on tak rozpowszechniony, że spotykamy się z nim w całym ówczesnym chrześcijaństwie, od Iranu i Armenii do Francji i Hiszpanii” (ks. Wincenty Zaleski ,,Nauka Boża-Dekalog”, s. 110-111)

Co na ten temat mówi Tanach (,,Stary Testament”)?

Jak brzmi prawdziwe II przykazanie

W wersji katechizmowej brakuje wzmianki o zakazie bałwochwalstwa, które Biblia hebrajska bardzo surowo potępia. Co ciekawe, jego tradycyjne brzmienie ,,Nie będziesz wzywał imienia Pana Boga swego na daremno” różni się tego, co możemy przeczytać w ks. Wyjścia.

(4) Nie będziesz czynił żadnej rzeźby ani żadnego obrazu tego, co jest na niebie wysoko, ani tego, co jest na ziemi nisko, ani tego, co jest w wodach pod ziemią!
(5) Nie będziesz oddawał im pokłonu i nie będziesz im służył, ponieważ Ja Jahwe, twój Bóg, jestem Bogiem zazdrosnym, który karze występek ojców na synach do trzeciego i czwartego pokolenia względem tych, którzy Mnie nienawidzą.
(6) Okazuję zaś łaskę aż do tysiącznego pokolenia tym, którzy Mnie miłują i strzegą moich przykazań.
[ks. Wyjścia 20:4-6, przekład: Biblia Tysiąclecia wydanie 2

Skąd tak istotne zmiany w stosunku do biblijnego tekstu? ,,Nie naruszając istoty przykazania poczynił w nich Kościół  następujące zmiany formalne. Drugie przykazanie, dotyczące czci obrazów, złączył z pierwszym, natomiast dziesiąte przykazanie Boże rozdzielił na dwa osobne przykazania. (…) Nakaz święcenia sabatu przemienił Kościół na nakaz święcenia niedzieli” (ks. Franciszek Spirago ,,Katolicki Katechizm Ludowy”, t. 2, wyd. III, s. 72).

Przykazanie obejmuje także zakaz sporządzania rzeźb ludzi

Bywa, że II Przykazanie jest tłumaczone jako obejmujące jedynie zakaz sporządzanie wizerunków zwierząt, natomiast nie dotyczy wykonywania podobizn ludzi. Tymczasem w V Księdze Mojżeszowej zapisano następujący zakaz, który dokładnie precyzuje, co oznacza ,,to, co jest na niebie wysoko, ani tego, co jest na ziemi nisko, ani tego, co jest w wodach pod ziemią”:

15 Pilnie się wystrzegajcie – skoroście nie widzieli żadnej postaci w dniu, w którym mówił do was Pan spośród ognia na Horebie –
 16 abyście nie postąpili niegodziwie i nie uczynili sobie rzeźby przedstawiającej podobiznę mężczyzny lub kobiety,  17 podobiznę jakiegokolwiek zwierzęcia, które jest na ziemi, podobiznę jakiegokolwiek ptaka, latającego pod niebem,
18 podobiznę czegokolwiek, co pełza po ziemi, podobiznę ryby, która jest w wodach – pod ziemią.
19 Gdy podniesiesz oczy ku niebu i ujrzysz słońce, księżyc i gwiazdy, i wszystkie zastępy niebios, obyś nie pozwolił się zwieść, nie oddawał im pokłonu i nie służył, bo Pan, Bóg twój, przydzielił je wszystkim narodom pod niebem.
[Powtórzonego Prawa 4:15-19, przekład: Biblia Tysiąclecia wydanie 5]

Jak Bóg potępia bałwochwalstwo

• 

  Tammuz pojawia się jako jeden z demonów Szatana w 1 Księdze Raju utraconego Johna Miltona, rzeźba Gustave Doré’a

  Obrzydliwości popełniane w świątyni jerozolimskiej Księga Ezechiela 8:5-14
  (5) Rzekł do mnie: „Synu człowieczy, podnieś — proszę — twoje oczy w kierunku północy”. Podniosłem oczy w kierunku północnym. Oto na północ od bramy był ołtarz. Figura tego bożka zazdrości stała u wejścia.
  (6) I powiedział mi: „Synu człowieczy, czy ty widzisz, co oni robią? Wielkie obrzydliwości, które tu dom Izraela czyni, żeby oddalić od Mojego sanktuarium. Ale zobaczysz znów jeszcze większe obrzydliwości
  (7) I wprowadził mię do wejścia na dziedziniec. Zobaczyłem: Oto był jakiś otwór w ścianie.
  (8) Rzekł do mnie: „Synu człowieczy, przebij — proszę — ścianę!” Przebiłem ścianę, a oto było jakieś wejście.
  (9) Powiedział mi: „Wejdź i zobacz najgorsze obrzydliwości, które oni tu czynią”.
  (10) Wszedłem i zobaczyłem: Oto wszelkie wyobrażenia płazów, wstrętnych bydląt i wszystkich bałwanów domu Izraela wyryte na ścianie dookoła.
  (11) Siedemdziesięciu mężów spośród starszych domu Izraela — Jaazaniasz, syn Szafana, stał pośród nich — stali przed nimi, każdy z kadzielnicą w swym ręku i unosiła się woń dymu kadzielnego.
  (12) I rzekł do mnie: „Czy widzisz, synu człowieczy, co czynią starsi domu Izraela w ciemności, każdy w celi z jej obrazem? Bo mówią: Jahwe nas nie widzi. Jahwe opuścił kraj”.
  (13) I powiedział mi: „Zobaczysz znów jeszcze [inne] wielkie obrzydliwości, które oni czynią”.
  (14) Wprowadził mnie do wejścia w bramę domu Jahwe, która była po stronie północnej. Oto tam siedziały kobiety opłakujące Tammuza.”
  (przekład: Biblia Lubelska)

Co na ten temat mówią pisma mesjańskie (,,Nowy Testament”)?

źródła: 1