Psalm 22. Czy słynne proroctwo zawiera słowo „przebili”, wskazujące na ukrzyżowanie?

Fragment książki „Historyczna wiarygodność Starego Testamentu” (autor: Alfred J. Palla), dotyczący różnic między masoreckim tekstem Starego Testamentu, a kopiami znad Morza Martwego:

Psalm 22: Cytat z książki „Historyczna wiarygodność Starego Testamentu”

Psalm 22 zapowiada cierpienia Mesjasza. Jezus cytował jego treść na krzyżu. Pochodzą z niego słowa, które wypowiedział, gdy nasze grzechy oddzieliły Go od Ojca: „Boże mój, Boże mój, czemuś Mnie opuścił?” (Psalm 22:2; Mateusza 27:46). Psalm ten zawiera też proroctwo o rozdzieleniu szat Jezusa przez żołnierzy, którzy rzucili o nie losy (Psalm 22:19; Mateusza 27:35).

Psalm 22 w starożytnych przekładach , takich jak Septuaginta i Peszitta, zawiera tekst: „Przebodli ręce i nogi moje” (Psalm 22:17). Dlatego chrześcijanie widzieli w nim zapowiedź ukrzyżowania Chrystusa. Starożytni tłumacze Biblii potraktowali słowo „przebodli” jako pochodzące od rdzenia karah (רכה) w sensie „przekłuwać”, jak w przypadku „przekłucia” uszu wspomnianego w innym Psalmie (Psalm 40:7; hebr. ’oznajim karita lli).

Natomiast żydowscy masoreci, być może, aby nie dać chrześcijanom dodatkowego argumentu za mesjaństwem Jezusa z Nazaretu, oddali ten fragment słowami: „Jak lew – ręce i nogi moje”, gdyż słowa „przebodli” i „lew” pisze się po hebrajsku bardzo podobnie: ka’aru (כארו) i ka’ari (כארי) .Krytycy Biblii i niektórzy rabini uważali tekst greckiej Septuaginty za skażony przez chrześcijańskich kopistów, gdyż miał „przebodli”. Kto miał rację?

Zwój z tym psalmem odkryto w pobliżu potoku Nachal Chewer nieopodal Morza Martwego. W skalnym klifie znajdują się Jaskinia listów i Jaskinia grozy. Podczas żydowskiego powstania Bar-Kochby (132-136) w tej drugiej ukryło się kilkadziesiąt osób. Rzymianie nie musieli opuszczać się 100 m po stromym klifie, aby z nimi walczyć. Ustawili dwa obozy na górze skalnego pasma wiedząc, że z tych jaskiń można się wydostać tylko wchodząc po linie po stromej skale. Czekali, aż uchodźcy umrą z głodu i pragnienia. W Jaskini grozy znaleziono liczne szkielety dorosłych i dzieci, stąd jej nazwa. Przed śmiercią zniszczyli swój dobytek, aby nie wpadł w ręce Rzymian, a księgi i dokumenty zakopali.

Z powodu kontrowersji wokół mesjańskiego proroctwa w Psalmie 22, odkrycie jego kopii z Jaskini listów, wzbudziło ogromne zainteresowanie biblistów. Ten tekst pochodzi sprzed czasów Jezusa, a więc nie ma mowy o tendencyjności, jak w przypadku Masoreckiego Tekstu czy Septuaginty. Co się okazało?

Qumrański tekst zawiera słowo ka’aru, a więc „przebijać”, „przekłuwać”, podobnie jak Psalm 40, gdzie w języku hebrajskim czytamy o „przekłuciu” uszu: „Nie chciałeś ofiary krwawej ani obiaty, lecz otwarłeś [przekłułeś] mi uszy” (Psalm 40:7). Dlatego należało przetłumaczyć powyższy fragment Psalmu 22 w sensie mesjańskim jako: „Przebili ręce i nogi moje” (Ps 22:17), tak jak w Septuagincie.

Psalm 22: komentarz

Moje konkluzje są proste. Na początku miałam zamiar rozwinąć temat głębiej, ale po przemyśleniu  doszłam do wniosku, że  dowody historyczne, które uważam za bardzo istotne w wielu kwestiach związanych z Biblią, są w tym przypadku nie do podważenia. Dyskusje miedzy judaistami a chrześcijańskimi teologami na ten temat będą podejmowane zapewne jeszcze nie raz i nie dwa, przy czym żadna ze stron nie ustąpi ze swego stanowiska. Dla mnie jako chrześcijanki najlepszego dowodu, kogo dotyczą te słowa, dostarcza fakt, iż Jezus sam zacytował słowa tego mesjańskiego Psalmu 22 w momencie, kiedy konał na krzyżu. Przytoczył w momencie swojej śmierci właśnie słowa z Psalmu 22:1, nadmienione na początku artykułu, czym dał do zrozumienia jak bardzo proroczy był to Psalm i jako Jego naśladowcy tak powinniśmy go rozumieć. W sumie Psalm ten jest jednym wielkim proroctwem dotyczącym naszego Mesjasza.

Zresztą sam apostoł Piotr nawiązywał w deklaracji zamieszczonej w Dziejach Apostolskich 2 na temat króla Dawida, który nie tylko w Psalmie 22 proroczo wypowiadał się co do osoby Mesjasza Jezusa, ale również w Psalmie 16, wersetach 9 i 10:

„Dlatego się cieszy moje serce, dusza się raduje,
a ciało moje będzie spoczywać z ufnością,
bo nie pozostawisz mojej duszy w Szeolu
i nie dozwolisz, by wierny Tobie zaznał grobu.”
(Psalm 16:9-10; Biblia Tysiąclecia)

Oczywiście w czasach starotestamentowych rozumiano te słowa pod kątem nauki o zmartwychwstaniu, natomiast wspomniany wyżej apostoł Piotr komentuje słowa Dawida następująco:

„Miałem Pana zawsze przed oczami,
gdyż stoi po mojej prawicy,
abym się nie zachwiał.
Dlatego ucieszyło się moje serce
i rozradował się mój język,
także i moje ciało spoczywać będzie w nadziei,
że nie zostawisz duszy mojej w Otchłani
ani nie dasz Świętemu Twemu ulec skażeniu.
Dałeś mi poznać drogi życia
i napełnisz mnie radością
przed obliczem Twoim.

Bracia, wolno powiedzieć do was otwarcie, że patriarcha Dawid umarł i został pochowany w grobie, który znajduje się u nas aż po dzień dzisiejszy. Więc jako prorok, który wiedział, że Bóg przysiągł mu uroczyście, iż jego Potomek zasiądzie na jego tronie, widział przyszłość i przepowiedział zmartwychwstanie Mesjasza, że ani nie pozostanie w Otchłani, ani ciało Jego nie ulegnie rozkładowi.”
Dzieje Apostolskie 2:25-31 (Biblia Tysiąclecia)

Czy potrzeba nam jeszcze więcej dowodów?