Morderstwo w Biblii: jak rozumieć werset z Rodzaju 9:5

Pytanie

Morderstwo w Biblii: jak rozumieć werset z Rodzaju 9:5

Morderstwo w Biblii: jak rozumieć werset z Rodzaju 9:5

Pytanie od Czytelnika: Dlaczego Bóg będzie żądać krwi brata jego? Jak to rozumieć? (Ks. Rodzaju 9:5)

Pytanie odnosi się do wersetu, który brzmi (w przekładzie B. Tysiąclecia II):

Upomnę się o waszą krew przez wzgląd na wasze życie; upomnę się o nią u każdego zwierzęcia. Upomnę się też u człowieka o życie człowieka i u każdego – o życie brata (Rodzaju 9:5).

Morderstwo w kontekście

Odpowiedź:

Od razu należy przeczytać cały kontekst, szczególnie werset kolejny:

[Jeśli] kto przeleje krew ludzką, przez ludzi ma być przelana krew jego, bo człowiek został stworzony na wyobrażenie Boga (Rodzaju 9:6)

Komentarze biblijne i uczeni precyzują, że wyrażenie oznacza karę, w tym przypadku śmierci 1, co zresztą wynika z kontekstu.

Dlaczego jednak Bóg jest zdania, że należy karać śmiercią morderstwo? W kolejnym wersecie mamy odpowiedź: Ponieważ człowiek został stworzony na wyobrażenie (podobieństwo Boga) (Rodzaju 9:6). Do pewnego momentu ten obowiązek wymierzania kary spoczywał na Bogu (stąd też słowa Rodzaju 4:10, gdy Bóg mówi, używając podobnej terminologii: „Cóżeś uczynił? Krew brata twego głośno woła ku mnie z ziemi!” 2 Jednak potem Bóg scedował prawo wykonywania kary śmierci na człowieka (Rodzaju 9:5-6), a w Prawie Mojżeszowym ustanowił instytucję „mściciela krwi” (Liczb 35:19) – jednocześnie zapewniając miasta ucieczki. Kara śmierci za morderstwo (a więc zabójstwo z premedytacją; hebr. עָרְמָה (arma) – Wyjścia 21:14) to prawo dane Izraelitom – w tym samym duchu.

Człowiek stworzony na Boży obraz

Ale wracając do pytania: stworzenie człowieka na obraz i podobieństwo Boga podnosi jego status do tego stopnia, że w przeciwieństwie do wielu innych społeczeństw starożytnego Bliskiego Wschodu nie jest ani przedmiotem krwawych wendet (zasada adekwatności kary z Prawa Mojżeszowego, powszechnie rozumiane poza kontekstem prawo „oko za oko” – „lex talionis” -> Wyjścia 21:23-25; Kapłańska 24:19-20; Powtórzonego Prawa 19:21), ani handlu ludźmi (Wyjścia 21:16) i w końcu jego życie jest prawnie chronione. Surowość kary miała oczywiście działać odstraszająco, podobnie w przypadku innych występków, co z perspektywy obecnej kultury mogą wydawać nam się nieadekwatne.  Jednak profesor Nahum Sarna, wyjaśniając, jak wielkie znaczenie miał fakt stworzenia na Boży obraz, znajduje jeszcze jedną różnicę między prawem danym przez Boga a zestawem norm prawnych obecnych wśród innych narodów:

Morderstwo jest najwyższą i podstawową zbrodnią, ponieważ godność, świętość i nienaruszalność życia ludzkiego wynikają z faktu, że każdy człowiek nosi odbicie boskiego Stwórcy. Morderca może zostać skazany na śmierć, ponieważ jego niewypowiedziany akt niweczy boski obraz w jego ofierze i również w nim samym, tak więc jego własne życie traci prawo do nietykalności. Należy zauważyć, że w przeciwieństwie do zbiorów praw starożytnego Bliskiego Wschodu Biblia nigdy nie nakłada kary śmierci za przestępstwa przeciwko mieniu bliźniego 3

Prawo odwetu a Biblia

Wprowadzone prawo skutecznie przeciwdziałało wspomnianym powyżej wendetom, powszechnym do dziś w niektórych częściach świata. To morderca był odpowiedzialny, a nie jego rodzina, klan czy jego współplemieńcy (por. Powtórzonego Prawa 24:16; 2 Królewska 14:6, Ezechiela 18:1-32)

Wysokie standardy dla chrześcijańskiej eklezji

Zwróćmy uwagę, że argument stworzenia człowieka na „podobieństwo Boże” zostaje użyty przez apostoła (Jakuba 3:9: „Przy jego pomocy [języka] wielbimy Boga i Ojca i nim przeklinamy ludzi, stworzonych na podobieństwo Boże„). Jaki jest wniosek apostoła?

Z tych samych ust wychodzi błogosławieństwo i przekleństwo. Tak być nie może, bracia moi (Jakuba 3:10)

Standardy moralne eklezji nie są tylko odbiciem uniwersalnych praw, obowiązujących obecnie niemal na całym świecie („nie zabijaj”). Godność drugiego człowieka (m.in. fakt, że został stworzony na Boże podobieństwo) sprawia, że same złe słowa skierowane przeciw innym zostają potępione, co powinno znaleźć odzwierciedlenie w życiu wierzących, uważających, że należą do Chrystusa.

Przypisy
  1. R. Mawdsley, “Capital Punishment in Gen. 9:6” CentBib 18 (1975), s. 20-25
  2. Uprzedzając pytanie o brak kary dla Kaina, przypuszcza się, że Bóg wykazuje łaskę z uwagi na precedens sytuacji; następnie Bóg zsyła potop w odpowiedzi na rozkręcającą się spiralę grzechu wśród ludzi).
  3. Nahum M. Sarna, „The JPS Torah Commentary Genesis”, The Jewish Publication Society, 1989 r., s. 62