List Judy 1:5 [komentarze]. Pan Jezus czy Bóg wyprowadził Izrael z Egiptu?

„Pan” – Jezus czy Bóg wyprowadził Izrael z Egiptu?

 

Revised English Version: Greckie teksty Judy 1:5 różnią się. Niektóre greckie manuskrypty podają „Jezus”, a niektóre „Pan”. Istnieje nawet jeden manuskrypt, który najwyraźniej został zmieniony i podaje „Bóg Jezus”. Teksty aramejskie mają „Bóg”. Ciężar dowodu spoczywa na wersji „Pan” jako oryginalnym odczytaniu tekstu greckiego.

Możliwe, że jeden z pierwszych skrybów popełnił błąd i zmienił „Pan” na „Jezus” (we wczesnym okresie skrybowie często używali skrótów; skrót na oznaczenie słowa „Pan” to KC, a skrót na oznaczenie „Jezus” to IC – obydwa miały linię nad sobą). Skryba mógł z łatwością przez pomyłkę zamienić „I” na „K”.

Możliwe jest również, że zmiana została dokonana celowo. We wczesnych wiekach po Chrystusie rozgorzała debata pomiędzy biblijnymi unitarianami a trynitarianami i miała bardzo burzliwy przebieg, a „przegranych” debaty spotykało często wygnanie lub śmierć. W związku z tym istniała duża presja na zmianę tekstu Biblii, by móc ją czytać na modłę trynitarną.

Bart Ehrman (który jest agnostykiem, ale solidnym uczonym w dziedzinie krytyki tekstu) napisał książkę „The Orthodox Corruption of Scripture”, w której znajduje się wiele przykładów, jak oryginalny tekst został zmodyfikowany, aby był zgodny z tworzącym się ortodoksyjnym stanowiskiem.

Współczesne wersje angielskie różnią się co do tego, jakie czytanie jest oryginalne, ale większość z nich podaje „Pan” […]. RSV podaje „on”, najwyraźniej idąc za przypuszczeniem F. J. A. Horta, że być może oryginalny tekst miał „ho” (ὁ, czyli dosłownie przedimek określony, ale używany w znaczeniu „on” lub „ten”) i dłuższa wersja „Jezus” (nazwy własne zwykle miały przedimek określony) pochodzą z tego krótkiego czytania, ale większość uczonych uważa ją za mało prawdopodobną.

Kiedy greckie źródła są podzielone, czasami możemy uzyskać pomoc z kontekstu oraz innych czytań i najwyraźniej tak jest w tym przypadku. Przede wszystkim, nie istnieje tekst Starego Testamentu, który mówi czy nawet sugeruje, że Jezus wyprowadził Izrael z Egiptu. Zatem koncepcja, że to Jezus wyprowadzał Izrael z Egiptu byłaby całkowicie obca czytelnikom Listu Judy. Co więcej, Jezus nigdy nie mówił bądź sugerował, że miał cokolwiek wspólnego z Exodusem i drogą Izraela z Egiptu.

Poza tym, Juda nigdzie indziej nie nazywa Jezusa Chrystusa pojedynczym imieniem „Jezus”, jak to czyni w Judy 1:5 wg niektórych tekstów greckich, ale zawsze odnosi się do niego jako „Jezus Chrystus (Judy 1:1, Judy 1:4, Judy 1:17, Judy 1:21). Wszystko to stanowi dobry dowód, że w L. Judy pierwotnie nie zapisano „Jezus” w wersecie 5.

Biorąc pod uwagę dowody tekstowe z wersji greckich i aramejskich, trudności dla odbiorców Listu Judy przy założeniu, że „Jezus” został umieszczony w wersecie z Exodusem , i łatwość, z jaką można było sprawić, aby tekst brzmiał „Jezus” albo przez pomyłkę albo ze względu na presję, by powstał trynitarny tekst, wzmacniający doktrynę Trójcy, możemy podsumować, zgadzając się z większością komitetów redakcyjnych nowoczesnych Biblii, że oryginalny tekst podawał „Pan”.

Opinia eksperta biblijnego

Bruce M. Metzger w „A Textual Commentary on the Greek New Testament” (1994) pisze:

Pomimo solidnego poświadczenia wspierającego Ἰησοῦς (Jezus) większość członków Komitetu była zdania, że taki sposób odczytania był trudny do tego, że niemożliwy […] Zauważono również, że nigdzie indziej autor nie stosuje samego Ἰησοῦς (Jezus), ale zawsze Ἰησοῦς Χριστός (Jezus Chrystus).